جمعه , فروردین ۱۰ ۱۴۰۳
معماری
خانه / باشگاه اندیشه / علم و دین / علم در نهج البلاغه / علم در نهج البلاغه قسمت ششم

علم در نهج البلاغه قسمت ششم

قسمت ششم

 

ن) ویژگی های علم

 

در ویژگی های اهل علم

از خطبه‏ هاى آن حضرت علیه السّلام است که آن را خطبه غرّاء (نورانى و برجسته) مى ‏نامند، و آن از خطبه‏ هاى شگفت آور است:

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۱ ؛ ص۱۸۷

(۱۳) براى رهائى از گمراهى مهلت داده شده‏ اند و (به وسیله پیغمبران) به راه راست هدایت گردیده‏ اند و فرصت به آنها داده شده مانند فرصتى که مى ‏دهند به کسی که رضاء و خوشنودى ناراضى از خود را جلب نماید، و تاریکى ‏هاى شبهات (نادانى و گمراهى به واسطه نعمت عقل و تبلیغ انبیاء) از آنان برداشته شده است، و (در دنیا) به حال خود وا گذاشته شده ‏اند براى آماده شدن مانند آماده کردن و لاغر نمودن اسب هاى نیکو را براى پیشى گرفتن در میدان مسابقه و براى فکر و اندیشه در به دست آوردن حقّ و حقیقت و براى شتاب نکردن جوینده در فرا گرفتن نور علم‏ و دانش، در مدّت زندگانى تا رسیدن اجل که فرصتى در دست است. …

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۴ ؛ ص۶۸۸

امام علیه السّلام (در نکوهش علم‏ بى ‏عمل) فرموده است‏

۱- بى‏ قدرترین دانش دانشى است که بر زبان جا گرفته است (دانائى است که شخص به آن رفتار نکند) و برترین علم‏ علمى است که در همه اندام هویدا باشد (دانائى است که شخص به آن رفتار نماید، و چنین علمى در آخرت سود دارد).

 

امام علیه السّلام (درباره بستوه نیامدن از علم‏ و دانش) فرموده است‏

۱- چون خبرى شنیدید آن را از روى تدبّر و اندیشه در آن دریابید نه از روى نقل لفظ آن، زیرا نقل کنندگان علم‏ بسیارند و اندیشه کنندگان در آن اندک.

۳۶

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۱۵۵

از سخنان آن حضرت علیه السّلام است به کمیل ابن زیاد نخعى‏

۲- مردم سه دسته ‏اند: عالم ربّانىّ (داناى خداشناسى که به مبدأ و معاد آشنا بوده به آن عمل نماید) و طالب علم‏ و آموزنده ‏اى که (از جهل و نادانى) بر راه نجات و رهائى یافتن است، و مگسان کوچک و ناتوانند (نادان نفهم به انواع زشتی ها آلوده) که هر آواز کننده ‏اى (به هر راهى) را پیروند، و با هر بادى مى ‏روند (درست را از نادرست تمییز نداده و به مذهب و طریق ه‏اى پایدار نیستند و به هر راه که پیش مى‏ آید مى ‏روند) از نور دانش روشنى نطلبیده ‏اند (در تاریکى نادانى مانده ‏اند) و به پایه استوارى (عقائد حقّه که روى دو پایه عقل و علم‏ است) پناه نبرده‏ اند (آنها را فرا نگرفته و پیرو گمراه کنندگانند).

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۲۳۸

امام علیه السّلام به کسى که از آن حضرت (از روى آزمایش) مشکلى پرسید (در باره روش پرسش از دانا) فرموده است‏

۱- بپرس براى فهمیدن و آموختن و مپرس به قصد در دشوارى انداختن، ۲- زیرا نادان فرا گیرنده علم‏ به عالم ماند (چون براى به دست آوردن علم‏ آماده گشته و در راه راست قدم نهاده) و دانائى که در بیراهه قدم نهد (طالب غلبه و برترى باشد) به نادان ماند (چون او مانند نادان مى ‏طلبد چیزى را که شایسته نمى ‏باشد).

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۲۵۶

امام علیه السّلام (در باره علم‏ با عمل) فرموده است‏

۱- علم بسته به عمل است پس هر که دانست عمل کرد (و گر نه در حقیقت ندانسته است) و علم عمل را نداء می کند (به سوى خود دعوت مى ‏نماید) اگر (دعوت) آن را پذیرفت از آن علم سود برده می شود و گر نه علم از عمل دور مى‏ گردد (از آن علم سودى نمى ‏رسد چنانکه از نادانى سود به دست نمى ‏آید پس این علم با جهل در سود ندادن یکسان است).

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۲۹۶

امام علیه السّلام (در باره خواهان علم‏ و دنیا) فرموده است‏

۱- دو خورنده هستند که سیر نمى ‏شوند:

خواهان علم (که هر چه بر او کشف و هویدا شود باز مى ‏خواهد مجهول دیگرى را معلوم نماید) و خواهان دنیا (که آنچه از کالاى دنیا بیاید باز مى‏ خواهد کالاى دیگرى به دست آورد).

 

ادامه دارد…

همچنین ببینید

علم در نهج البلاغه قسمت هفتم

قسمت هفتم   ل) علم پروردگار   توضیح: از جمله بحث برانگیزترین مباحث درباره علم، …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *