لزوم ارتباط با عالم ربانی

لزوم ارتباط با عالم ربانی

سخنرانی ۲۵ آبان ۱۴۰۰

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بِسْمِ اللَّه ‏الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏

الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و اله الطاهرین سیما بقیه‏الله فی السموات و الارضین

     جلسات عمومی ما، عرفان عملی ست. البته در کلاس های تخصصی بحث‌های عرفان نظری هم داریم ولی در جلسات عمومی بحث عرفان عملی و سیر و سلوک است. یکی از برنامه‌های ما در طول سال چله گرفتن است که این چله ها در واقع برای تهذیب و تربیت نفسمان است.

استحباب عرفان

     همانطور که می دانید عرفان وظیفه ی ما نیست بلکه ما موظف به شریعت و فقه هستیم. در بُعد آموزشی موظف هستیم فقه یاد بگیریم و در بعد عملی موظف هستیم شریعت یعنی احکام واجب و حرام را یاد بگیریم و عمل کنیم. کسی به ما تکلیف نکرده است که حتما باید عارف شوید. عرفان مستحب و یک عمل اضافه یعنی نافله است. نافله یعنی اضافه اما نافله ها ما را به درجات بالا می رسانند.

واجبات و فرایض برای این است که ما از جهنم نجات پیدا کنیم و نافله برای این است که ما درجات بهشت را بالا برویم. از جهنم نجات پیدا کردن واجب است اما درجات بهشت را بالا رفتن دل به خواهی ست. ممکن است یکی بگوید من دوست ندارم درجات بهشت را بالا بروم اما اگر کسی بخواهد درجات بهشت را بالا برود طبق روایات باید به مستحبات عمل کند و آن نافله است. ” و ما یَزالُ عَبْدِی یَتَقَرَّبُ إلَیَّ بالنَّوافِلِ حتَّى أُحِبَّهُ”، انسان همیشه با نافله است که به خدا نزدیک می‌شود.

لزوم ارتباط با عالم ربانی

ضرورت عمل به مقررات سیروسلوک

     بنابراین عرفان و سیر و سلوک مستحب است اما اگر کسی بخواهد سیر و سلوک داشته باشد چله گرفتن واجب است. بعضی کارها خودش مستحب است ولی لوازمش واجب است مثلا اگر کسی بخواهد روزه مستحبی بگیرد این یک عمل مستحب است اما اگر کسی بخواهد بگیرد باید قواعدش را رعایت کند و تا افطار چیزی نخورد یا مثالی دیگر اگر کسی بخواهد دو رکعت نماز مستحبی بخواند باید رکوع، سجود، نیت، تکبیره الاحرام و همه ی قواعد را رعایت کند و اگر نه همان عمل مستحبی اش قبول نمی شود.

پس سیر و سلوک و عرفان عملی که اینجا آموزش می دهیم مستحب است و اجبار نیست اما اگر کسی تصمیم گرفت بیاید باید مقررات چله و خدمت را رعایت کند و انجام دهد. در فقه به این می‌گویند واجب غیری یا واجب تبعی یعنی خودش واجب نیست ولی به تبع چیز دیگری واجب می شود.

     عرفان مغز دین و قله دین است. قله ی دین هم عرش الهی است. عرش بعد از طبقه هشتم بهشت است یعنی انسان تا آنجاها می تواند برود و تا جایی که کنار خاتم النبیین (ص) قرار بگیرد. این سیروسلوک عرفانی است. بنابراین واجبات انسان را از ته جهنم به بالا می آورد اما اگر کسی بخواهد به قله برسد بحث دیگری است و باید خیلی تلاش کند و زحمت بکشد. به همین علت کسانی که مرد میدان عرفان هستند کم هستند یا بسیاری به دنبال عرفان نظری هستند اما کسانی که به دنبال عرفان عملی هستند باید سختی بکشند، کار کنند، چله بگیرند، مقاومت کنند و صبور باشند تا به چیزی که می خواهند برسند. جناب عطار از قول هدهد می گوید:

بس که خشکی، بس که دریا در ره است/ تا نپنداری که راهی کوته است

سختی راه

     عرفان سخت است و همانطور که گفته شد امیرالمومنین (ع) از دوری راه آه می کشید و زاری می کرد. اما باید به این هم توجه داشت که این راه اولش سخت است ولی وقتی کسی وارد سیر و سلوک شود و به چله عادت کند از آن موقع دیگر آسان می‌شود چون انسان لذت هایی می برد که با لذت های معمولی قابل مقایسه نیست و یک نوع اعتیاد معنوی می آورد که دیگر انسان نمی تواند آن را ترک کند.

اگر لذت ترک لذت بدانی / دگر لذت نفس لذت نخوانی

     اگر انسان لذت سیر و سلوک را بچشد، صبور باشد و گاهی که موفق نمی شود چله را کامل بگیرد مقاومت کند و ناامید نشود به مرحله ای می رسد که ناگهان نور الهی در قلبش می درخشد و فوآدش بیدار می شود. به قول مرتاض ها چاکراه حرکت می کند که البته این حرف ها بی خود است.

لزوم ارتباط با عالم ربانی

علمی کردن دستورات دینی

     بعضی ها خیال می کنند با این کلمات دین را علمی می کنند و مثلا می گویند وقتی وضو می گیرید یا سجده می کنید چاکراه شما به کار می افتد. در حالی که اینها مسائل فیزیکی نیست و مطالبی که در کتاب یوگای حکیم پاتانجلی آمده است هم درست فهمیده نشده، اینها یک مطالب سطحی را در کلاس های یوگا یاد گرفته اند و می آیند مطرح می کنند به خیال اینکه دین را علمی کرده اند در حالی که خطرناک هم است چون این درست نیست که کسی نماز بخواند برای اینکه نماز یک ورزش است بلکه نماز را فقط به خاطر اینکه خداوند گفته است باید خواند.

البته وضو گرفتن و غسل کردن هم اثراتی دارد ولی این اثرات اصلا هدف نیست چون هدف روح عبودیت است که باید در انسان زنده شود مثل وقتی ست که من چراغی را گرفته ام که راه را نشان می دهد حالا اگر چراغ گرما هم به من می دهد عیبی ندارد یا اگر عوارض مفیدی هم در حاشیه اش هست خوب است.

لزوم ارتباط با عالم ربانی

    قاعده ی تیسیر در عرفان

     اگر انسان مقاومت کند، صبور باشد و چله ها را درست بگیرد فوادش روشن می شود. گاهی ممکن است انسان در مسیر سیروسلوک خسته شود و احساس کدورت کند ولی اگر مقاومت کند ناگهان فوادش روشن می شود و آن موقع همان مرحله ی” ان مع العسر یسرا ” است. با هر سختی یک آسانی نیست بلکه با هر سختی دو آسانی است یا حتی آسانی پشت ‌سر آسانی است و یک چیز عجیبی اتفاق می افتد به نام قاعده ی تیسیر.

قاعده ی تیسیر در عرفان این است که سالک به جایی می‌رسد که پشت سر هم آسانی، رفاه معنوی و واردات قلبی برایش می رسد. عارفان در دمی دو عید کنند. لازمه ی این حالت این است که انسان در راه سیروسلوک مقاومت کند و این آسانی یک مرتبه اتفاق می افتد.

     مرحوم علامه طباطبایی می گویند من چهل سال احساس می کردم که هیچی نمی فهمم بعد یک مرتبه صاحب آن مقامات شد و المیزان را نوشت که تفسیری بسیار ارزشمند است و در طول تاریخ اسلام چنین تفسیری نوشته نشده است. این دستاورد بزرگ یک مرتبه اتفاق افتاد مانند آبی که می گذارید گرم شود ده، بیست، سی، چهل درجه و همینطور می رود تا برسد به نود و نه درجه و ناگهان به صد درجه که برسد این آب تبدیل به بخار می شود و به اصطلاح یک انقلاب کیفی رخ می دهد.

لزوم ارتباط با عالم ربانی

ضرورت صبر در سیروسلوک

     از جمله دستوراتی که در قرآن آمده صبر است. انسان باید مقاوم باشد. در داستان حضرت موسی و حضرت خضر سه حادثه پیش آمد که حضرت موسی نتوانست صبر کند و پیامبر اسلام (ص) می فرماید اگر حضرت موسی صبر می کرد دنیایی از معارف را به او می دادند. انسان باید صبور باشد. اصل راه را باید با عقل بفهمد اما بعد از آن که فهمید دیگر باقی را باید به خدا توکل کند.

« راهرو گر صد هنر دارد توکل بایدش»

      بنابراین همانطور که عرض شد عرفان یک امر مستحبی است و اگر کسی وارد این راه شد باید مقاومت کند، صبور باشد و بسیاری از امور مستحب را بر خودش واجب کند تا ان شاء الله به نتیجه های بسیار عالی و بسیار بالا برسد. کسانی که می خواهند مرتب سیر و سلوک داشته باشند کتاب چله را بخوانند تا استدلال های علمی چله را هم متوجه شوند. یکی از اولین برنامه‌های سالک این است که باید همراه خوبی را انتخاب کند.

 نخست موعظه پیر صحبت این حرف است/ که از مصاحب ناجنس احتراز کنید (حافظ)

     زمانه ی ما زمانه خیلی بدی است و از نشانه های فرج هم همین بدی زمانه است. یعنی هر گاه خیلی اوضاع خراب می‌شود، شبهات زیاد می‌شود و همه چیز علیه دین می‌شود یک اتفاقی می افتد. همیشه زمانی که دین خدا در معرض خطر و نابودی قرار گرفت یک پیامبر بزرگ آمد.

لزوم ارتباط با عالم ربانی

بمباران تبلیغاتی

     الان تهاجم به دین و خصوصا مذهب اسلام و تشیع بسیار شدید است. آنقدر شدید که دیگر ما خسته می‌شویم بس که در طول روز پیامک و سوال می فرستند. چله ی من گاهی به هم می خورد چون شب که می خواهم با یک حالت روحانی و معنوی بخوابم پیامک ها را که نگاه می کنم وارد عالم برزخ  می شوم و از اخبار و شبهات روحیه ام خراب می شود و متاسف می شوم. دشمن با تمام قوا علیه مذهب و دین حمله می کند. چون دین، تقوا و انسانیت هم ندارند به دروغ و تمسخر متوسل می شوند. دنیا طلبی، لذت ها و شهوت رانی ها را تقویت می کنند و از آن طرف اعتقاد به دین و خدا را تضعیف می کنند.

پیغمبر، امام، روحانیت، قرآن، مومنین و مذهب را به مسخره می گیرند. یک عالمی اشتباهی می کند خب معصوم نیستند ممکن است یک حرف اشتباه هم بزنند، به باد تمسخر می گیرند و پخش می کنند. گاهی هم به دروغ و تهمت متوسل می شوند تقلید صدای بزرگان را می کنند. یا فیلم مونتاژ می کنند و از طرف بزرگان حرف می زنند. جوانان ما در معرض بمباران شدید تبلیغاتی علیه دین هستند و طبیعی ست شک کنند و بی دین شوند.ضرورت وصل شدن به عالم ربانی

فرمول

      الان زمانه طوری است که هیچ راهی نیست مگر همان فرمول وصل شدن به ولایت و علمای ربانی. وقتی کسی در یک جنگل بسیار خطرناکی راه می رود قدم به قدم در خطر باتلاق، حیوانات درنده، گیاهان سمی و هلاکت است. اما اگر راه بلدی همراه او باشد که به راه مسلط باشد و راه را به او نشان دهد. در امان خواهد بود و به مقصد خواد رسید. این راه بلد همان عالم ربانی است و هیچ راهی به غیر از این نیست.

     به همین علت در مسیر عرفان همه مکاتب عرفانی گفته اند. اول استاد، پیر و عالم ربانی مهم است. اگر این را پیدا کردید کتاب کفر هم بخوانید اشکالی ندارد و اتفاقا علم و رشدتان بیشتر می شود. اما اگر بدون عالم ربانی کتاب شهید مطهری، ملاصدرا یا شریعتی را هم بخوانی ممکن است منحرف شوی. پس باید همیشه استاد راهنما داشت و این همان فرمولی است که در عرفان مقربین گفته می‌شود.

*تنها راه سعادت ابدی وصل شدن به سلسله اولیاء است*

«بعد از این دیگر نمی جویم اثیر، پیر جویم پیر جویم پیر پیر»

اهمیت نماز

      خصوصا جوانان را باید به نماز وادار کنند چون یکی از چیزهایی که بی دینی را ترویج می دهد بی نمازی است. جوانی که نماز نمی خواند باید خودش را یک جور توجیه کند. کم کم به کل دین بی اعتنا می شود مثلا خودشان را اینطور قانع می کنند. که من نماز نمی خوانم، روزه نمی گیرم، دین هم ندارم اما انسان خوبی هستم. چه انسانی که به خدا سجده نمی کند؟! کسی که نماز بخواند چون به خدا اعتقاد دارد هزاران سوال هم بیاید سعی می کند. برود جوابش را پیدا کند اما وقتی نماز نمی خواند خیلی راحت دین را کنار می گذارد.

شیطان که رانده گشت بجز یک خطا نکرد/ خود را برای سجده آدم رضا نکرد

شیطان هزار مرتبه بهتر ز بی نماز/ او سجده بر آدم و این بر خدا نکرد

 تنها راه نجات در برابر بمباران تبلیغاتی  

دشمنان بمباران تبلیغاتی راه انداخته اند، بی دین و بی تقوا هم هستند. ما اگر بخواهیم حرفی را به کسی نسبت دهیم حتی اگر آن شخص رضا خان قلدر هم باشد. دقت می کنیم مبادا اشتباه بگوییم چون برایمان ننگ است. که یکی بیاید بگوید تو گفتی رضاخان این را گفته است در حالی که نگفته و تو دروغ گفتی! ولی آنها اینطور نیستند فیلم می سازند، تهمت می زنند، دروغ می گویند، کوچک را بزرگ جلوه می‌دهند، سیاه نمایی می کنند و… ذهن ها را خراب و خسته می کنند و تنها راه نجات همان است. که عرض کردیم باید رفت و چسبید به علمای ربانی و افراد آگاه که بتوانند اینها را جواب دهند. الحمد الله فضای مجازی برای آنها اگر هست این طرف هم هست و راه برای سوال و رسیدن به حقیقت هم باز است.

     البته این فضای وانفسا علیه دین و خداوند خودش حاکی از این است که پایان شب سیه سفید است و نوید یک دنیای جدید را می‌دهد. مثلا اینها وقتی شبهه ایجاد می‌کنند خیال می‌کنند مردم بی دین می شوند ولی همه که خام نیستند، همه “کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ ” [۱] نیستند، همه بی عقل نیستند و همه بی شعور نیستند بعضی ها هم هستند که به دنبال این شبهات می روند تا جوابشان را پیدا کنند و وقتی به دنبالش می روند اسلام‌شناسی آنها بیشتر می‌شود.

ما کسی را داشتیم که در ایران متدین نبود نماز خوان نبود حجابش خوب نبود. ولی رفت خارج از کشور، قاعدتا باید بدتر می شد اما وقتی رفت آنجا و در معرض تهاجم قرار گرفت. غیرت دینی اش گفت من باید جواب بدهم، مطالعه کرد و یک اسلام‌شناس شد. خیلی ها این طور شدند یعنی اینها همیشه هم بد نیست. جنبه های خوب هم دارد اما خب برای کسی که نمی رود بپرسد و تحقیق کند خطرناک است.

تشخیص عالم ربانی

     همانطور که گفته شد برای تشخیص عالم ربانی باید به متخصص رجوع شود. متخصص یعنی کسی که شناسایی اش خوب است. در تشخیص ولی خدا اولین کسی که از همه متخصص تر است خودِ خداست که می‌گوید ولی من علی بن ابیطالب است و ما معتقدیم نصب او نصب الهی است. بعد از خداوند بهترین کسی که می‌تواند معرفی کند پیامبر است، بعد از پیامبر بهترین کسی که می‌تواند ولی را معرفی کند امام است.

بعد از امام بهترین کسی که می‌تواند معرفی کند نایب امام است یعنی آن کسی که به امام زمان (ع) نزدیک تر است. ولی چیزی که از همه مهمتر است این است که انسان باید ملاک‌ها را به دست بیاورد و شناخت پیدا کند یعنی بداند معنای زهد چیست زیرا اگر معنای زهد را نداند، ، نمی تواند بفهمد فلان شخص زاهد است یا نیست. “لیْسَ الزّاهدُ مَنْ لا یَمْلکُ شیْئاً وَ لکنَّ الزّاهدَ مَنْ لا یمْلِکُهُ شیْءٌ ” زاهد کسی نیست که چیزی نداشته باشد، زاهد کسی است که اسیر چیزی نباشد.

این معنای زهد است که انسان باید بداند تا بتواند زاهد را تشخیص دهد. ولی برای شناخت اولیه متخصصین، مثل هر جای دیگر، باید مراجعه کرد و پرسید.     یک نفر پرسید شما خودتان را عالم ربانی می‌دانید یا نه؟ بنده خودم را عالم ربانی نمی‌دانم. مصداق واقعی عالم ربانی ائمه معصومین (ع) هستند اما پیامبران در قرآن فرمودند که ای مردم شما هم عالم ربانی باشید.

یعنی درست است که عالم ربانی به معنای دقیق کلمه اش امیرالمومنین (ع) و ائمه معصومین هستند ولی ما هم باید عالم ربانی باشیم. پس بنده و تمام دوستانی که در این مجلس هستند همه باید کوشش کنیم عالم ربانی شویم. چون سیر و سلوک به معنی عالم ربانی شدن است.

 عالم ربانی شدن یعنی چی؟

      سیر و سلوک به معنی عالم ربانی شدن است. عالم ربانی شدن یعنی یک راهی را طی کنیم و یک سیر و سلوکی داشته باشیم. تا علم از عالم بالا به قلب ما بتابد یا به بیانی دیگر فیض الهی از عالم بالا به قلب ما بتابد. ما می‌خواهیم به سبکی زندگی کنیم. که رحمت، عنایت، فیض، علم و برکات الهی و هر آنچه منشاء کمالات انسانی است از عالم بالا به قلب ما بتابد.

     بنده خودم را استاد می‌دانم و عالم ربانی زیاد دیده ام، با آنها زندگی کرده ام، روش را یاد گرفته ام و به عنوان کسی که این روش را یاد گرفته، به شاگردانم آموزش می دهم. همه ی ما همینطور هستیم آنچه یاد گرفته ایم را آموزش می‌دهیم که البته مرتبه دارد.

مبلغ، معلم

طبق آیات قرآن انسان اول مبلغ است، بعد معلم می شود سپس مدرس می شود و در نهایت ربانی می شود. اینها مراحل چهارگانه سیر و سلوک است که انسان باید آن چیزی را که یاد گرفت یاد بدهد . وقتی در مسیر عالم ربانی شدن است سیر و سلوک هم دارد که باید نفس خودش را تربیت کند و خدمت کند به امید اینکه عالم ربانی شود.

      خداوند به توسط پیامبرانش فرموده عالم ربانی باشید. “کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِمَا کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتَابَ وَبِمَا کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ ” [۲]. در این جلسات ما سیستم ربانی شدن را تا جایی که از اساتید یاد گرفته ایم و مطالعه کرده ایم به شاگردان خود یاد می دهیم. بنابراین اگر از شما پرسیدند شما خودت را عالم ربانی می دانی باید بگویید من عالم ربانی نیستم ولی دوست دارم عالم ربانی بشوم و در این مسیر هستم.

“اُحِبُّ الصّالِحینَ وَلَسْتُ مِنْهُمْ لَعَلَّ اللّهَ یَرْزُقُنِی الصَّلاحا” امام خمینی(ره)

ممکن است من آدم صالحی نباشم ولی صالحین را دوست دارم. ما نه تنها علمای ربانی را دوست داریم بلکه می‌خواهیم عالم ربانی شویم.

کوشش انسان و کشش خداوند

      قبلا گفته شد تلاش برای وصل شدن به عالم ربانی یک کوشش دو طرفه است. یعنی به همان اندازه ای که انسان کوشش می کند وصل شود عالم ربانی هم به دنبال انسان هاست. این قسمتی که انسان باید تحقیق کند و شناخت پیدا کند کوشش اوست و این کوشش نشان‌دهنده ی این است که انسان دارد شرایطش را پیدا می‌کند. بعد، از آن طرف، از طرف خداوند هم لطف و عنایتی می‌شود که کشش است و خداوند عالم ربانی را سر راه انسان قرار می دهد.

به رحمت سر زلف تو واثقم ور نه/ کشش چو نبود از آن سو چه سود کوشیدن     

مثال

     یک آقایی یک برده ای را برای فروش به بازار برده بود و خیلی گران می‌داد. به او گفتند آقا این نه قیافه دارد نه هیکلی دارد، نه قوی تر و خوش قیافه تر است چرا این را گران می‌دهی؟، گفت که این برده یک خصوصیتی دارد، گفتند چی؟ گفت هرکس تشنه اش بشود این می فهمد.

یک آدم خام کَالانعام گفت من این را می‌خرم. این برده را خرید و رفت یک مهمانی داد همه دوستانش را دعوت کرد و گفت من یک برده خریدم معجزه می‌کند. از قیافه می‌فهمد که تو چه می خواهی. همه نشستند و شروع کردند به خوردن و نفر اول تشنه شد هر چه نگاه کرد به این برده دید برده صدایش نمی کند. نفر دوم تشنه شد دید هر چه نگاه می کند این برده باید بگوید که این تشنه اش است اما نمی گوید. در آخر یکی بلند شد رفت به طرف کوزه آب بر دارد، برده گفت این تشنه اش است. پرسیدند قضیه چیست؟ گفت هر کس تشنه اش است بلند می شود می رود آب می خورد، آن کسی که نشسته من بگویم، معلومه تشنه اش نیست! او فقط می‌خواهد من را امتحان کند.

طالب بودن

     واقعیت همین است که اگر کسی واقعا طالب باشد محال است به دست نیاورد. بعضی ها می گویند ما می خواهیم علوم غریبه را یاد بگیریم خیلی علاقه داریم، بله کیست که علاقه نداشته باشد؟ اما اگر کسی واقعا بخواهد یاد بگیرد وقتی به او بگوییم بیا چله بگیر تلاش کن می آید. نه اینکه بخواهد همینطوری مفت و مجانی علوم را یاد بگیرد و حاضر نباشد هیچ تلاشی کند. به خدا قسم برای من ثابت شده است که تو بخواهی آنها زودتر می آیند!

عاشق که شد که یار به حالش نظر نکرد/ ای خواجه درد نیست وگرنه طبیب هست

امام صادق(ع) فرمودند ما اینجا به دنیا آمده ایم، مصیبت ها، شکنجه‌ها، شهادت ها، اذیت ها و زندان‌ها را تحمل کردیم. که دست انسان ها را بگیریم و الّا ما خودمان تا عرش رفته ایم و آنجا بوده ایم.

من ملک بودم و فردوس برین جایم بود/ آدم آورد در این دیر خراب آبادم    لزوم ارتباط با عالم ربانی

---

[۱] . سوره اعراف آیه۱۷۹

[۲] . سوره آل عمران آیه۷۹

کانال اینستاگرام

کانال تلگرام