🔰سیر رشد در دوران طفولیت( تولد تا ۳ سالگی)
🖇رشد جسمانی:
به مرور بر عضلات چشم خود مسلط میشود، بعد بر سر و بازوان،بعد بر بدن و دست ها و در نهایت بر پاهای خود مسلط میشود. به طور کلی حس لامسه و بویایی در دوران کودکی اول( تا ۷سالگی) بیشترین قابلیت را برای تقویت دارند( نوزاد بوی شیر مادر خود را تشخیص میدهد).
🖇رشد شناختی:
فعالیت های شناختی در این دوره به حواس و اعمال حرکتی محدود میشود.
🖇رشد روانی_ اجتماعی:
-ایجاد حس امنیت و اعتماد در کودک از طریق توجه دقیق و محبت مادر به کودک که موجب رشد هماهنگ روانی _ اجتماعی در او میشود.
-تقویت حس اتکاء به خود در کودک با توجه والدین به ابراز وجود کودک در دو تا سه سالگی.
🖇رشد عاطفی _ هیجانی:
شخصیت فرد عموما از قوت و ضعف عواطف او متاثر میشود و
هیجان تغییر ناگهان حس ست .
هیجان کودک ابتدا عمومی و مبهم است و به تدریج انواع آن مشخص میشود و تا پایان ۲ سالگی هیجان کودک به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و میتواند به طور مستقیم با افراد دیگر ارتباط برقرار کند.
🔰راهکارهای تربیتی در دوره طفولیت
🖇تربیت اعتقادی:
– تاثیر ناخودآگاه اعتقاد زبانی و رفتاری و قلبی والدین به اصول و فروع دین در سبک زندگی در کودک.
– نام گذاری برای کودکان
🖇تربیت عبادی:
-انجام اعمال دینی توسط والدین
-حضور خانواده در اماکن و مراسم مذهبی
-گوش دادن به صدای قرآن توسط والدین
🖇تربیت اخلاقی:
-رعایت اخلاق توسط والدین نزد کودک
-عدم حضور والدین در مکان های نامناسب
🖇تربیت عاطفی:
-محبت ورزیدن والدین به فرزندان
-شناخت نیازهای عاطفی طفل
🔰سیر رشد ۳ تا ۶ سالگی
🖇رشد جسمانی:
-پی‌ریزی و رشد مهارت های کودک از لحاظ سرعت و قدرت بیشتر‌از دوره های قبلی و بعدی ست.
-فعال تر، پر‌انرژی تر و پر سر وصداست.
-در برابر بیماری مقاوم تر…
_بازی کردن در این دوره مسئله بسیار جدی برای کودک است.
🖇رشد شناختی:
_طبقه بندی اشیاء شبیه به هم
_منطق کودک صرفا در امور جزئی است ( مثالی از منطق کودک: اگر بابا پیراهن بپوشه میخواد بره بیرون چون دیروز پیراهن پوشید رفت بیرون).
-تکیه بر تصورات شخصی خود و عدم درک موقعیت دیگران
_جان دادن به اشیاء
-تفکر کودک بیشتر بر جنبه های ظاهری تکیه دارد.
-به فعالیت بیشتر از نتیجه اهمیت میدهد.
-تقلید در این دوره تشدید میشود.
-از هر چیزی پرسش میکند و به دنبال علت ها ست.
🖇رشد روانی_اجتماعی:
کودک به شدت اجتماعی میشود و مهارت، خلاقیت و ارتباط رفتاری_ کلامی بیشتری از خود نشان میدهد والدینی که اجازه ابتکار و خلاقیت به کودکان خود نمیدهند باعث جوانه زدن احساس گناه، کم ارزشی، عدم اعتماد به نفس ،وابستگی شدید، ترس از ابراز وجود و ناتوانی در رسیدن به هدف در کودک و… میشوند.
🖇 رشد عاطفی_هیجانی:
-دارای هیجان قوی و مضاعف
-تغییر مرتب هیجانات
-کاهش شدت و تندی هیجان به مرور زمان
-علاقه به تحسین شدن و مورد توجه قرار گرفتن
-بروز اضطراب، ترس و حسادت و سماجت در کارها
-گرایش به پدر
-تحول و نوسان زیاد در عشق و نفرت کودک
-تمایل بیشتر به کودکان دیگر و تشکیل گروه های کوچک کم‌دوام
-تقلید از رفتار بزرگسالان و همسالان
-تمایل همدردی و اظهار نظر
🔰راهکارهای تربیتی ۳ تا ۶ سالگی:
🖇تربیت اعتقادی
-الگو گرفتن از والدین
-پیامبرشناسی و امام شناسی( داستان زندگی)
-شرطی سازی و الگوسازی ازطریق ، عکس العمل و بروز احساسات توسط والدین در موقعیت های مختلف
-حفظ پاکی و اخلاص کودک
🖇تربیت عبادی:
-استفاده از تلقین و تقلید از والدین و مربیان
-بیان ضرورت انجام عبادات در حد درک کودک
-تشویق کردن
🖇تربیت اخلاقی:
-وفای به عهد توسط والدین در رفتار با کودک
-راست گویی والدین به کودکان
-مدارا کردن والدین با کودکان
-انتظار ار کودک در حد توانایی
-عدالت ورزیدن نسبت به فرزندان
🖇تربیت عاطفی:
-احترام والدین به شخصیت کودک
-محبت ورزیدن والدین به کودک
-امنیت بخشی والدین به کودکان
-بازی کردن با کودکان
🔰سیر رشد نونهال، ۷ تا ۱۲ سال
🖇رشد جسمانی:
-کند تر از دوره های قبل
-شباهت فعالیت های نونهالان
-توجه به عوامل مانع رشد جسمی
-هویدا شدن علائم بلوغ در پایان ۱۱ سالگی
🖇رشد شناختی:
-انجام اعمال منطقی با امور محسوس و مشاهده پذیر(نه ذهنی و انتزاعی)
-بالا بردن سرعت رشد عقلی
-درک مفاهیم عدد، وزن و حجم
-توانایی طبقه بندی و ردیف کردن
-درونی و ذهنی کردن اعمال ظاهری(تجسم درذهن)
🖇رشد روانی- اجتماعی:
-احساس شایستگی و لیاقت با یادگیری مهارت ها و انجام فعالیت‌ها
-پی‌بردن به توانایی منحصر‌به فرد خود
-ارزش قائل شدن برای تقسیم کار
-پرورش تعهد اخلاقی و احساس مسئولیت
-ایجاد حس عزت نفس و امید با پرورش خلاقیت و سازندگی ( بازخورد منفی ندا ن در زمان بروز اشتباهات)
🖇رشد عاطفی- هیجانی:
-توجه همسالان، والدین و معلمان و مورد پذیرش قرار گرفتن(فقدان توجه= اضطراب و نگرانی)
-تحریک عاطفی با رنج و شادی، واکنش دفاعی با متانت و خویشتن داری بیشتر
-آزادی کافی در فعالیت(فقدان= کج خلقی، اخم و ترشرویی)
-اهمیت دادن به عدالت
-توانایی حل تعارض و سازش بیشتر
-بروز بیشتر روحیه کمک کردن و اعمال نوع دوستانه
-دوام بیشتر احساسات و عواطف
-تحریک پذیری حس حسادت در توجه بیشتر اطرافیان به همسالانش
🔰راهکارهای تربیتی ۷ تا ۱۲ سالگی:
🖇اعتقادی:
-آموزش نونهال به اندیشیدن در نحوه آفرینش جهان
-اطاعت از والدین و مربیان
-دوستی با امامان و دوری از دشمنان خدا
🖇تربیت عبادی:
-آموزش دینی
-مانوس سازی با قرآن همراه با تدبر
-توجه به نماز و اوقات آن
-تسهیل سازی عبادت
🖇تربیت اخلاقی:
-آموزش امانت داری
-رعایت نظم و قوانین
-رعایت حقوق دیگران
🖇تربیت عاطفی:
-آموزش اعتماد به نفس
-دوست داشتن خودخدا
-دیگری و طبیعت
🔰سیر رشد نوجوان، ۱۳ تا ۱۷ سالگی
🖇رشد جسمانی:
رشد بسیار سریع جسمی و جنسی(بلوغ)
🖇رشد شناختی:
-تفکر ذهنی و فرضی
-تصور دنیای بهتر و انتقاد از وضع موجود
-بلند پروازی و ماجراجویی
-آرمان گرا و ناسازگار
-اعتراض به ارزش های نسل پیشین
-اهمیت دادن به فلسفه، سیاست، عدالت، آزادی فردی، زیبایی و مذهب
-آزمودن راه های رسیدن به حل مشکلات
-در جستجوی ثبات، ارزش ها و فلسفه های جدید برای زندگی
-نگرانی در باره آرمان های دروغین
-به فکر فرو‌رفتن برای آینده
🖇رشد روانی- اجتماعی:
-پاسخ به سوال من کیستم؟
-در پی دستیابی یه هویت
-بررسی نقش های گوناگون
-نیاز به تلفیق هویت ها و نقش ها از دوره کودکی تا کنون
-استعداد تعهد به یک سیستم اجتماعی با وجود ارزش های متضاد با جامعه
-تعهد زیر بنای هویت و نشانگر استعداد نوجوان برای درک و پیروی از قوانین و مقررات سنتی، اخلاقی و ایدئولوژیکی( ارزش های ناخودآگاه، مذهبی علمی و اجتماعی )
-اهمیت دادن به گروه دوستان به جای نهاد خانواده
-جستجوی هویت میان همسالان، باشگاه ها،مذهب، -جنبش‌های سیاسی برای آزمودن نقش‌های جدید
-همانندسازی و الگو گیری از چهره ای مشهور اجتماعی و سیاسی
-سردرگمی هویت و احساس نا امنی در اثر تغییرات سریع اجتماعی، سیاست، اقتصادی و تکنولوژیک
🖇رشد عاطفی- هیجانی:
-عواطف متلاطم( مرحله بین کودکی و بزرگسالی)
-سرعت هیجانی بالا به علت تداخل غدد داخلی
-دمدمی مزاج بودن در احساسات
-افسردگی
-شدت بیان هیجان ها
-کناره گیری
-ناامیدی
-عدم کمال هیجاناتی
-ناپایداری در پاسخ ها عاطفی
-مظنون‌بودن
-تمایل به پذیرفته شدن و جذاب بودن
-علاقه به مطالعه، هنر و سینما، ورزش، آراستگی ظاهری -تفکرات رویایی، تا حدودی منفی‌گرایی علاقه به برنامه ریزی و‌آینده نگری، ارائه طرح و برنامه برای کار و شغل خود
🔰راهکارهای تربیتی دوره نوجوانی:
🖇اعتقادی:
-روشن ساختن موضوع روح
-پاسخ به پرسش های اعتقادی از قبیل معاد و آخرت
🖇عبادی:
-فراهم کردن زمینه ارتباط نوجوان با خدا( جشن تکلیف به عنوان اتفاقی بسیار مهم).
-تشویق به حضور در مراسم عبادی و مذهبی
-کمک برای تشکیل گروه های مذهبی و هیئت های دینی
🖇اخلاقی:
-رعایت اعتدال در تمام حوزه های اخلاقی
🖇عاطفی:
-کسب استقلال و کمک به فرزندان در انتخاب دوست مناسب
🔰نکاتی از دکتر حبشی:
◀️ بحران های دوره نوجوانی:
بحران هویت( دو سوال اساسی نوجوان در هویت یابی: چرا؟ و چگونه ؟)/بحران شخصیت/ بحران بلوغ/ بحران استقلال
در این دوره بدون تبیین و روشن سازی فشار آوردن در رعایت قالب ها و چارچوب ها بسیار غلط است.
📌ابزار هویت: علاقه مند کردن به ارزش ها، ایجاد تعلق( ارتباط با مظاهر دینی و ملی)، تعیین آرمان ( هدف)، فراهم کردن ابزار و امکانات ضروری
📌عناصر یا علائم هویت: حق طلبی، ظلم ستیزی، خلاقیت، محبت و همدلی، اسوه خواهی و اسوه طلبی
📌تغییرات فیزیکی و ظاهری( دورگه شدن صدا، رشد قد و اندام جنسی، آکنه، تعریق فراوان)
📌توجه زیاد به خود (ظاهری، توان مندی و قابلیت داشتن، جنسی)
📌 غالبا رفیق پرست شدن( توجه یه دیگری از بعد ظاهری، توانمندی و جنسی)
📌در نوجوان هنوز توانایی نگاه کلان و جامع و برنامه ریزی وجود ندارد، نوجوان با تشکیل تیم و هدایت بزرگسالان رشد میکند.
📌علت کشش به جنس مخالف: تامین غرائز، تامین عواطف( کمبود تامین عاطفه از طرف خانواده)، رفتار حمایتی و امنیت، مقدمه تشکیل زوجیت
📌جنس مونث عمدتا( درگیرشدن ۷۰ تا۸۰ درصد عاطفه و ۲۰ تا ۳۰ درصد نیاز جنسی)و جنس مذکرعمدتا( درگیر شدن ۷۰ تا ۸۰ درصد نیاز جنسی و ۲۰ تا۳۰ درصد عاطفه)
در نتیجه در صورت شکست رابطه عمدتا جنس مونث آسیب پذیر تر خواهر بود.
🔰سیر رشد در دوره جوانی:
🖇رشد جسمی:
-دارای بالاترین کارایی و قدرت
🖇رشد شناختی:
-قیاسی، تفکر خلاق، تغییر تفکر از دو گونه نگر( سفید و سیاه) به نسبیت گرا
🖇رشد روانی_ اجتماعی:
-برقراری ارتباط های پایدار و صمیمی
-اشتغال به حرفه
-تشکیل زندگی مشترک
-صمیمیت با خانواده
-شکوفایی اخلاق
🖇رشد عاطفی_هیجانی:
-آرامش نسبی در عواطف و احساسات
-مطمئن، دارای اعتماد به نفس بیشتر و آزاد از ترس های بی مورد
-خشم و عصبانیت کمتر
-برقراری دوستی صمیمی و پایدار
-توانایی درک هیجان ها و عواطف خود
-توجه بیشتر به زیبایی ها و لذت بردن از آن ها
-تمایل بیشتر برای شرکت در فعالیت های اجتماعی به‌خصوص تفریحی
🔰راهکارهای تربیتی در دوره جوانی:
🖇اعتقادی:
-کمک کردن به جوان برای دستیابی به یقین
-تقویت روحیه اطاعات پذیری و ولایت پذیری در جوان
🖇عبادی:
-کمک به جوان برای رشد و پرورش عبودیت
-تشویق جوان برای ایجاد گروه های دینی
🖇تربیت اخلاقی:
-کمک به جوان در دستیابی به حکمت
-کمک‌به جوان‌در دستیابی به شجاعت
-کمک به جوان‌در دستیابی به عفت
🖇تربیت عاطفی:
-کمک به جوان برای دستیابی به شغل مناسب
-آماده سازی برای تشکیل خانواده
📌منبع :
کتاب سیر تربیت دینی، زهره اخوان مقدم و ربابه عزیزی.
دوره های آموزشی دکتر حمید حبشی
دیدگاهتان را بنویسید