بیماری سرطان از نظر ابن‌سینا و تطبیق آن با موازین علمی امروزی(بخش دوم)

بیماری سرطان از نظر ابن سینا و تطبیق آن با موازین علمی امروزی

(بخش دوم)

 

اینک برای تأیید مطلب و اطمینان خاطر خوانندگان عزیز، قسمت‌هایی از مطالب مفصل که در کتاب سرطان‌شناسی، تألیف استاد دکتر کمال‌الدین آرمین، راجع به ضررهای اشعۀ ایکس و رادیوم نوشته شده است، اقتباس کرده و نقل می‌کنیم:

1. ضررهای اشعۀ ایکس: در ابتدا که اشعه ایکس متداول شد، به‌واسطۀ عدم بی‌احتیاطی و یا ناآشنایی به خطرات آن، قربانی‌های زیادی گرفت و از این رو پزشکان فن دربارۀ چگونگی آن مطالعات شایانی کردند. پس از شناسایی کامل و تحقیقات زیاد، آنچه امروزه معلوم شده این است که اشعه ایکس، هم از نظر تجربه روی حیوانات و هم از نظر درمان سرطان‌ها، در سلول‌های عادی آشفتگی‌هایی ایجاد می‌کند و خطراتی به وجود می‌آورد.

فورث برای مطالعۀ تأثیر اشعۀ ایکس در موش‌ها تجربیاتی کرد و به خاصیت سرطان‌زایی آن پی برد.

فیشر نیز پس از یک سلسله آزمایش‌ها، چنین استنباط کرد که اشعۀ ایکس بدون هیچ چون و چرایی، به‌واسطه تأثیر همگانی که بر روی بدن و یا سلول‌هایی که تکثیر یافته‌اند، دارد زمینه را برای ایجاد سرطان آماده می‌کند.

هولتوزان در بیمارانی که به عوارض پوستی مبتلا بودند اشعۀ ایکس گذاشت و پس از چندی، در همان موضع، سرطان پوست مشاهده کرده است.

گریگوروف در زبان چهار بیمار مبتلا به اپیتلیوما پس از آزمایش اشعۀ ایکس، سارکوم مشاهده کرده است.

دنک در ۱۹۳۲، گزارش داد که پس از تابش اشعۀ ایکس بر روی استخوان و مفاصل بیماران مختلف غیرسرطانی، ۱۲ مورد سارکوم مشاهده کرده است.

مایر معتقد است که استعمال اشعۀ ایکس در شروع سرطان‌ها و مخصوصاً در اولین مرحلۀ متاستاز و اواخر سرطان مفید نیست.

اشعۀ ایکس، استئوسارکوم را درمان نمی‌کند و برعکس، در بیماران عوارض به وجود می‌آورد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از تب، دردهای مختلف، اختلالات خونی، علائم ضعف و سستی بدن و در بعضی بیماران که به‌واسطۀ شدت کسالتشان مجبور می‌شویم، زمانی طولانی اشعۀ ایکس بتابانیم علائمی سخت و خطرناک نمودار می‌شود که گونست بیماری اشعه نامیده است و به همین جهت است که امروزه در استئوسارکوم به‌جای رادیوتراپی، با داروهای شیمیایی و هورمون‌ها درمان می‌کنند.

سرطان رحم یکی از مواردی است که اشعۀ ایکس تنها یا همراه کوری تراپی (معالجه با رادیوم) غالباً عوارض خطرناکی به وجود می‌آورد. به این جهت، همه معتقدند با خطراتی که اشعۀ ایکس در رحم دارد، برای معالجه باید از قدرت ضدسرطانی غدد ترشح شدۀ داخلی و خواص احیاکنندۀ کاتالیزورها استفاده می‌شود.

سرطان پستان با اشعۀ ایکس خیلی سخت درمان می‌شود و تازه ملشار، پس از یک سلسله آزمایش، به این نتیجه رسیده است که اشعۀ ایکس ممکن است، به‌طور موضعی، بر روی تومورهای پستان اثر کند و آن را در ظاهر کوچک کند ولی از نظر بافت شناسی بر روی آن تأثیر ندارد و از پیشرفتش جلوگیری نمی‌کند.

به عقیدۀ بوراک آدنوکارسینوم‏های پستان از نظر رادیولوژی درمان ناپذیر هستند، بدین معنی که هر قدر مقدار اشعه را زیاد کنند باز هم سلول‌های سرطانی تخریب پیدا نمی‌شوند.

لین هام معتقد است که معالجۀ سرطان پستان با اشعۀ ایکس، آشفتگی‌های موضعی و همگانی در بدن ایجاد می‌کند و پس از مطالعات زیاد، اثبات کرد که سلول‌های سرطانی زود و سریع در غدد لنفاوی تمرکز می‌یابند و هیچ درمان موضعی هر قدر هم که زود و به‌موقع انجام شود، نمی‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند.

فیک که ۶۷۰ بیمار مبتلا به سرطان پستان را با اشعۀ ایکس معالجه کرده، در اغلب آن‌ها پلوروپنومونیت دیده است، در این بیماران کولاپس عظیم ریوی و بی‌حرکتی نصف دیافراگم به وجود آمده و پس از سه تا شش ماه تصلب نسج ریه نمودار شده است.

در سرطان‌های حنجره، حلق، لوزه، روده و… هم معالجه با اشعۀ ایکس، آن قدرها که پزشکان متوقع بودند نتیجه نداده است بلکه در بعضی موارد هم نکروز شدیدی (فساد بافت‌های بدن) ایجاد می‌کند.

در بیماری‌های غیرسرطانی رحم که با اشعۀ ایکس معالجه کرده‌اند، پس از چندی سرطان نمودار شده است، زیرا پس از ورود اشعه، استعداد بروز سرطان در نسج رحم به وجود می‌آید. جدیداً، متیوه شرح حال زنی را انتشار داد که سالیان دراز فیبرومی داشته است ولی در این اواخر، به علّت خونریزی زیاد، بنا به دستور پزشک خود، دو ماه رادیوتراپی کرده است. بر اثر رادیوتراپی خونریزی قطع ولی رحم حجیم شده و کم‌کم تغییر حالت داده است، در آزمایش بافت شناسی معلوم شده بود که بیچاره دچار سرطان غیرقابل عمل گردیده است.

روی هم رفته، بر عموم متخصصان ثابت شده است که اشعۀ ایکس بر روی بدن اثر خوب ندارد و آشفتگی‌های فیزیولوژیک و بیولوژیک روی محیط خلطی، سیستم خونی، دستگاه خون‌ساز، غدد مترشحه داخلی و فرمان‌ها به وجود می‌آورد.

مخصوصاً، اشعۀ ایکس مکانیسم اعمال غدد مترشحه داخلی را چنان تغییر می‌دهد که دیگر هیچ‌یک از داروهای ضدسرطان نمی‌توانند برای بیمار کاری از پیش ببرند.

2. ضررهای رادیوم و سایر اجسام رادیواکتیو: رادیوم و سایر اجسام رادیو اکتیو که برای معالجۀ سرطان‌ها به کار می‌روند، خود دارای قدرت مولد سرطان بوده و عموماً عوارضی در بدن ایجاد می‌کنند که مهم‌تر از همه کم‌خونی است ولی در اغلب موارد این کم‌خونی بی‌سروصدا است و هیچ علامتی آن را آشکار نمی‌سازد، ولی بعداً که ضعف و تنگی و درد اعضا ایجاد می‌کند علائم کم‌خونی هم مشخص می‌شود.

مارتلاند در کارخانۀ ساعت سازی نیوجرزی برای جلای رنگ قاب ساعت به اسید فسفریک فسفرسانت، کمی رادیوم یا مزونوریوم اضافه کرد و مشاهده کرد که کارگران کارخانه به عوارضی دچار شدند. از ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۴ در کارخانه نیوجرزی ۸۰۰ کارگر مورد بررسی و آزمایش قرار گرفتند و مشاهده شد ضایعات، بیش‌تر در دخترانی بروز می‌کند که یک یا دو سال بیش‌تر کارکرده‌اند. در سال ۱۹۳۱ در کالبدشکافی ۱۸ بیماری که در همین قبیل کارخانه‌ها کار می‌کرده‌اند و فوت کرده بودند بدین نتیجه رسیدند که همۀ آن‌ها بر اثر مواد رادیو اکتیو مسموم شده‌اند و کسی هم علیه رئیس کارخانه اعلام جرم نکرد.

نتیجه گیری

از آنچه ذکر شد چنین نتیجه می‌گیریم:

مواد رادیو اکتیو که در درمان بعضی بیماری‌ها متداول شده است، به‌خوبی می‌تواند موجد ضایعات سرطانی شوند. این مسئله هم به‌طور تجربی روی حیوانات و هم در مورد انسان به تحقیق پیوسته است.

رادیوم و سایر مواد اکتیو موجب اختلالات علمی دستگاه نوروگلاندولر (اعصاب و غدد داخلی) و اعضای خون‌ساز بدن می‌شوند.

کم‌خونی و ضعف اعصاب که از استعمال رادیوم ناشی می‌شود، به‌خوبی این نظریه را تأیید می‌کند و همیشه در مورد بیمارانی که با رادیوم معالجه می‌کنند، دیده می‌شود.

در این مدّت ۴۵ ساله که رادیوم را در درمان سرطان استعمال می‌کنند، تجربه نشان داده است رادیوم، به‌استثنای سرطان جلدی و بعضی سرطان‌های دیگر که کم وسعت هستند، در موارد دیگر، علاوه بر اینکه درمان نمی‌کنند، موجب وخامت مرض هم می‌شود؛ اما این را هم باید دانست که سرطان‌های پوست هم همیشه با رادیوم درمان‌پذیر نیستند و چه‌بسا اتفاق می‌افتد که سرانجام بازگشت می‌کنند.

این نتایج مشکوک و بازگشت‌های دیررس، به‌خوبی ثابت می‌کند که تخریب موضعی هر قدر هم که کامل انجام یابد قادر نیست سرطان را ریشه کن سازد و باید فکری دیگر کرد تا به حال بیمار مفید واقع شود و بالاخره، پس از تحقیقات خیلی زیاد که دانشمندان و متخصصان فن در مورد بیماران مبتلا به سرطان رحم و مثانه و درمان آن‌ها با رادیوم به عمل آورده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند:

عوارض ناشی از رادیوم تراپی فراوان و خطرناک است و مواردی را هم که درمان می‌کنند نتیجۀ کار طوری نیست که بتوانیم آن را معالجۀ حقیقی بدانیم.

در سرطان‌های مری و بعضی قسمت‌های دیگر دستگاه گوارش نیز درمان به‌وسیلۀ رادیوم را به‌کاربرده و نتایج مختلفی گرفته‌اند. در بعضی از بیماران بهبود مشاهده شده و در بعضی دیگر از چند سالی که مریض راحت بوده باز بیماری عود کرده است و واسربورگ هر هفت بیماری را که تحت درمان داشته است، مرده‌اند.

این دلایل که در مورد ضررهای سرطان با اشعه ایکس و رادیوم آوردیم، آن‌قدر قاطع و محکم است که کسی کوچک‌ترین شکی نمی‌تواند دربارۀ آن‌ها داشته باشد زیرا فقط یکی، دو دانشمند، آن هم در مدت یکی دو سال این مطالب را تحقیق نکرده‌اند و مطالعه هم بر روی چند بیمار انجام نگرفته است بلکه صدها دانشمند بزرگ در مدت ۵۰ سال و روی هزاران بیمار مبتلا به سرطان‌های گوناگون، در کشورهای مختلف دنیا آزمایش کرده‌اند؛ بنابراین، اکنون بر خوانندگان عزیز به‌خوبی معلوم شد که چرا از ۵۰ سال قبل تاکنون که سرطان را با اشعه ایکس و رادیوم معالجه می‌کرده‌اند امروز عقیدۀ دانشمندان بزرگ و متخصصان فن از این وسایل درمانی قوی و نیرومند سست شده و در جست‌وجوی راه‌های ساده‌تر و سهل‌تر و بی‌ضررتری برآمده‌اند زیرا روی هم رفته، عوارض و خطرات اشعه ایکس و رادیوم را بیش از فواید و منافع آن دیده‌اند.

در نتیجه کاوش‌ها و تحقیقات زیادی که در سال‌های اخیر به عمل آمده، کم‌کم بر دانشمندان معلوم شده است که غدد مترشحه داخلی، دستگاه عصبی، ویتامین‌ها، دیاستازها، تعداد زیادی از مواد سمّی و معدنی، بعضی ویروس‌ها، عوامل فیزیکی طبیعی یا مصنوعی در بروز بیماری سرطان دخالت دارند؛ به این جهت، علم سرطان‌شناسی، کم‌کم از منطقه اختصاصی خود خارج شده و به علت دخالت این عوامل، داخل در طب عمومی ‌شده است. مخصوصاً، پس از اینکه بین تکثیر سلول‌ها و دستگاه عصبی و غدد مترشحۀ داخلی از نظر فیزیوپاتولوژی روابط کاملاً صمیمی و نزدیک موجود است، مسئله سرطان‌شناسی با نوروآندوکرینولوژی (علم مربوط به بیماری‌های اعصاب و غدد مترشحه داخلی) ارتباط کامل پیدا کرد و بیش از پیش جزء طب عمومی ‌شد. ادامۀ تحقیقات و پیشرفت اکتشافات در این زمینه باعث کشف داروهایی شد که با تجویز آن رشد غده سرطانی متوقف می‌شود و از ازدیاد حجم آن جلوگیری به عمل می‌آید؛ این داروها را به نام متوقف کنندۀ سرطان نامیدند.

در رأس این داروها، ماده‌ای به نام دی اتیل استیل بسترول قرار گرفته بود که در معالجه بسیاری از سرطان‌های پروستات تأثیر واضحی داشت و حتی قادر بود عوارض سرطان و متاستازهای (انتشارهای سرطان در بدن) آن را نیز معالجه کند. این اکتشاف روزنه امیدی در محافل پزشکی ایجاد کرد، زیرا امکان معالجۀ سرطان را با داروهای گیاهی ثابت می‌کرد. از آن پس تمام توجه متخصصان فن معطوف به معالجات دارویی سرطان شد و تجربیات زیادی در این باره انجام شد و اجسام مختلفی مورد آزمایش قرار گرفت که در بین آن‌ها، بعضی گیاهان هم وجود داشت. مثلاً، ثابت شد که سورنجان مصری متوقف کنندۀ سرطان است و از بزرگ شدن و توسعۀ غده جلوگیری می‌کند.

این اکتشاف باعث شد که در تمام کشورهای دنیا به جست‌وجو و تحقیق پردازند تا شاید برای معالجه سرطان به وسیله گیاهان طبی راهی پیدا کنند. چون اطبای قدیم ایران و یونان انواع بیماری‌ها را با گیاهان طبی و سایر عوامل طبیعی معالجه می‌کردند لذا دانشمندان سرطان شناس دنیا به معالجه بیماری سرطان طبق آنچه از قرن‌ها به این طرف بر اطبا به تجربه معلوم شده بود مشغول گردیدند و عجیب این‌جا است که این نوع معالجات قدیمی را در ردیف اول اهمیت قرار داده و بیش از سایر روش‌های درمانی معمول داشتند و همین مسئله دلیل است بر اینکه تا چه اندازه معتقدات آن‌ها در مورد معالجات جدید و مخصوصاً رادیوتراپی و رادیوم تراپی سست شده است.

البته این موضوع از وقتی شروع شد که با کشف دی اتیل استیل بسترول بر دانشمندان ثابت شد، می‌توان سرطان را با دارو هم معالجه کرد.

برای تأیید مطلب و اطمینان کامل عموم مردم که کوچک‌ترین شک و تردید برای احدی باقی نماند یک جمله پاتولوژی مدیکال، تألیف بزانسون و ۱۵ نفر از دانشمندان دیگر فرانسوی، چاپ ۱۹۴۶، جلد ۷، صفحۀ ۴۵۸ در اینجا نقل می‌کنیم:

معالجه دارویی سرطان که از قرن‌های قبل به‌طور تجربی معمول بود امروزه در ردیف اول اهمیت قرار گرفته و علت آن کشف مواد متوقف در ردیف اهمیت قرار گرفته و علت آن کشف مواد متوقف کننده سرطان و اولین نتایج درمان بخشی است که مخصوصاً از دی اتیل استیل بسترول در معالجه سرطان پروستات گرفته شده است.

به این جهت است که امروزه در کلیه کشورهای دنیا مشغول تحقیق و آزمایش برای معالجه سرطان به وسیله گیاهان طبی هستند.

چندی قبل در روزنامۀ «داد» نوشته شده بود: رادیو مسکو خبر داده است که «پزشکان شوروی دارویی تهیه کرده‌اند که با آن می‌توان مرض مهلک سرطان را علاج کرد. این دارو ترکیبی است از شیره گیاهی که در کوه‌های قفقاز می‌روید. این دارو می‌تواند بدون اینکه به سلامت بدن لطمه بزند سرطان را معالجه کند».

ولی مسلماً اگر دانشمندان شوروی از تحقیقات خود نتایج کاملاً رضایت‌بخشی می‌گرفتند به تمام دنیا رسماً اعلام می‌کردند.

ناگفته نماند که یکی از مؤسسات طبی سرطان‌شناسی آمریکا با نماینده علمی خود در ایران، راجع به همین موضوع مکاتبه داشته است و آن نماینده ایرانی خواص بعضی از گیاهان را از روی کتاب‌های طبی قدیم ایران (مخزن الادویه و تحفۀ حکیم مؤمن) مطالعه و به ضمیمۀ نمونه‌هایی از خود گیاهان برای آزمایش به آمریکا می‌فرستد ولی هنوز هم از تحقیقات مؤسسه نتایج رضایت‌بخشی گرفته نشده است.

خلاصه اینکه امروزه انتظار متخصصان سرطان شناس دنیا به یافتن داروهای گیاهی برای معالجه سرطان بوده و همه منتظر هستند که از یک نقطۀ دنیا سروصدای کشف معالجه قطعی این مرض بلند شود.

منبع: کتاب مجموعه آثار دکتر سید جلال مصطفوی کاشانی و سایت دکتر روازاده