تدابیر خوردنیها وآشامیدنی ها در ماه مبارک رمضان

چکیده : روزه وقتی موجب سلامتی می شود که اصول ششگانه حفظ الصحه در ماه مبارک رمضان رعایت شود. یکی از مهمترین این اصول، رعایت تغذیه صحیح می باشد که با عدم پیروی از یک رژیم صحیح غذایی، موجبات ضعف و بی‌حالی فراهم خواهد شد، که این مهم نیز ما را از روح روزه داری محروم خواهد کرد. ولی اگر اصول صحیح تغذیه رعایت شود، طبیعی است که دراین ماه با پاکسازی بدن از مواید زاید به احساس سبکی و نشاط وشادابی بیشتر دست پیدا خواهیم کرد .

ادامه مطلب :

تدابیر خوردنیها وآشامیدنی ها در ماه مبارک رمضان

یشوایان دین ما روزه را تمرین تقوی و تقویت اراده دانسته و آن‌ را موجب سلامت تن و تزکیه نفس برشمرده‌اند. روزه یعنی کم خوردن و کم آشامیدن در مدت معینی از سال که بهترین راه حفظ تندرستی است. فوائد روزه، تنظیم اعمال حیاتی بدن و پاکسازی بدن از مواد زائد است. در روزه گرفتن، بدن تمام سموم خود را برای حفظ سلامتی ، دفع می‌کند. به اعتقاد بسیاری از اطباء، انواع بیماری‌ها از طریق روزه گرفتن درمان می شوند. زیرا دستگاه گوارش دراین مدت استراحت می کند و معده در اثر گرسنگی و تشنگی دچار افزایش حرارت شده و ترشحات خود را از بین می‌برد. ازسوی دیگر خلاء ایجادشده در معده و همچنین حرارت آن موجب سیلان مواد رطوبی و فضولات سایر اندام‌ها خصوصاً به معده می‌شود وبدین طریق امتلاء (پری) سیستم گوارش و عروق در روزه داری درمان می شود. به همین دلیل است که امیرمومنان علی علیه السلام می فرمایند:” گرسنگی مفیدترین داروهاست.”

نکته مهم این است که روزه وقتی موجب سلامتی می شود که اصول ششگانه حفظ الصحه در ماه مبارک رمضان رعایت شود. یکی از مهمترین این اصول، رعایت تغذیه صحیح می باشد که با عدم پیروی از یک رژیم صحیح غذایی، موجبات ضعف و بی‌حالی فراهم خواهد شد، که این مهم نیز ما را از روح روزه داری محروم خواهد کرد. ولی اگر اصول صحیح تغذیه رعایت شود، طبیعی است که دراین ماه با پاکسازی بدن از مواید زاید به احساس سبکی و نشاط وشادابی بیشتر دست پیدا خواهیم کرد .

از آنجائیکه یکی از نکات مهم درماه مبارک رمضان رعایت آداب خوردن وآشامیدن برای خفظ سلامتی است ، دراین مقاله سعی خواهیم داشت تا به تفصیل در این مقوله بپردازیم.

تدابیر افطار :

ا۱- فطار را با آب جوشیده ولرم همراه با خرما یا عسل شروع کنید. آب ولرم، اخلاطی که درطول روز درمعده جمع شده اند را می شوید و شستشوی ابتدایی معده و مجاری گوارشی از دهان تا معده انجام می شود.
مصرف آب یخ و سرد درابتدا بدلیل حرارت بالای معده دراثر گرسنگی زیاد، باعث تغییر ناگهانی حرارت معده و ضعف معده می شود، آب یخ گرچه در ابتدا تشنگی را فرو می نشاند اما در نهایت باعث تشدید تشنگی می شود. همچنین مصرف آب خیلی گرم و جوش هم می تواند موجب افزایش حرارت معده شود. بهترین نوشیدنی آب ولرم جوشیده شده است .
رسول خدا (ص) فرمودند: اگرکسی از شما روزه بود، با خرما روزه بگشاید و اگر خرما ندید با آب، چراکه آب پاک کننده است.

۲- برای اینکه بتوانید آب را در معده نگه دارید حتما حداقل تکه ای نان قبل از آن میل کنید لذا برای رفع تشنگی نیز سعی نکنید، که عطش خود را به یک باره و با نوشیدنی زیاد از بین ببرید که در این صورت تشنگی بر طرف نخواهد شد. برای رفع تشنگی، نصف لیوان آب را جرعه جرعه بنوشید و سپس مقداری نان میل نمایید سپس نصف دیگر لیوان را به صورت جرعه جرعه و آهسته بنوشید.

۳- در افطار از غذاهای لطیف (سهل الهضم ) و ترجیحاً شیرین استفاده کنید. بهترین خوردنیها برای افطار عبارتند از: خرما، کشمش، انجیرخشک، عسل، همراه با کمی نان سبوس دار با پنیر و گردو یا سبزی، یا استفاده از غذاهایی همچون حلیم، سوپ، فرنی ،شله زرد، حریره بادام، شیربرنج، آش و امثال آنها.

۴- تا حد امکان از خوردن غذاهای سرخ‌ کرده، پرهیز کنید و بیش‌ترازغذاهای کم‌ روغن و آب‌پز و آبکی ، به خصوص سوپ جو که طبع سرد دارد، استفاده کنید.

۵- برای صرف شام، بهتر استدر همان وعده غذایی افطار به حد سیری افطاری میل شود، مگر آن که با یک فاصله زمانی شام میل کنید که در آن صورت باید مراعات نمایید تا با شکم پر نخوابید.

۶- افراد لاغر در فاصله افطار تا سحر، باید از مواد غذایی و میوه های آبدار استفاده کنند.

۷- طبق عادت غلط نان و پنیر و سبزی نباید در رأس افطار میل شود.

۸- هرگز از زولبیا و بامیه های موجود در بازار که از روغنهای صنعتی تهیه می شوند، استفاده نکنید. حتی در برخی از موارد برای سود بیشتر از روغن های صنعتی فاسد و سوخته شده نیز استفاده می کنند.

۹- در وعده‌ی افطار، از خوردن چند نوع غذا پرهیز شود؛ زیرا بدن برای هضم هر کدام از آن‌ها باید زمان و انرژی زیادی صرف کند.

۱۰- بین افطار و شام فاصله نیندازید. باتوجه به فاصله کوتاه بین افطار و سحر، فاصله ایجاد کردن بین افطار و شام هم باعث پرخوری و هم موجب سوءهاضمه میشود.

۱۱- متنوع ولی در هر وعده ساده غذا بخورید. در این که بدن نیاز به مواد غذایی متنوع دارد شکی نیست ولی نباید همه انواع غذاها را با هم مصرف کرد. برخی غذاها زود هضم هستند (مثل سوپ یا زرده تخم مرغ) و برخی دیر هضم اند (مثل حلیم، کله پاچه، آبگوشت). خوردن انواع مواد غذایی به صورت هم زمان موجب سوءهاضمه و آسیب دیدن معده میشود. پس تنوع غذایی را در وعده های مختلف داشته باشید، نه در یک وعده.

۱۲- موقع افطارفقط در حد رفع عطش آب بنوشید و از نوشیدن حجم زیاد مایعات که موجب احساس سنگینی، کسالت، ضعف معده و سوءهضم می شود، بپرهیزید.

 
۱۳- روزه‌داران بهتر است از سبزی و میوه به مقدار زیاد استفاده کنند.

۱۴- زمان صحیح میوه خوردن بعد از هضم غذاست لذا از خوردن میوه بلافاصله بعد از افطار یا سحر بپرهیزید.

۱۵- خوردن آب بعد از میوه مضر و باعث سوءهاضمه و فساد است.

۱۶- از خوردن همزمان چند نوع میوه پرهیز کنید که مضر است زیرا برخی میوه ها طبیعت گرم(خربزه، انبه، موز، انجیر و انگور) و برخی طبیعت سرد(هندوانه، خیار، آلبالو، کیوی) دارند همچنین برخی زود هضم(خربزه) و برخی دیگر دیر هضم(موز و هلو) هستند.

۱۷- از میوه‌هایی چون زردآلو و هلو استفاده کنید، چرا که این میوه‌ها به طور چشمگیری در کاهش درد و ناراحتی ناشی از اسید معده کمک می‌کنند و تا حدودی مواد معدنی از دست رفته ناشی از تعریق را جبران خواهند کرد.

۱۸- مایعات مورد نیاز بدن را یک ساعت بعد از افطار میل کنید و میوه را همراه با مایعات نخورید، زمان مناسب برای خوردن میوه، قبل از خواب یا یک ساعت قبل از سحری خوردن است.

۱۹- درابتدای افطار و ۲۰ دقیقه قبل از سحری یک لیوان شربت لیموترش، عسل و آب جوش در رفع عطش بسیارمفیداست. خوردن خاکشیرمخلوط با آب گرم نیزهم در افطار وهم در سحر توصیه می شود. برای رساندن رطوبت به بدن و تأمین مایعات و املاح مورد نیاز بدن از شربت های دیگر با طبع خنک مثل سکنجبین، سرکنگبین، کاسنی، تخم بالنگو، آبلیمو، آبغوره و … نیزمی توان استفاده کرد.

۲۰- بهتراست با کمی نمک افطار کنید زیراموجب تقویت هاضمه و دفع رطوبات لزج سیستم گوارشی می گردد. البته باید رعایت حال فرد و بیماری وی را نیز نمود.

تدابیر سحر :

۱- بهتر است سحری را با آب شروع نکنیم اما کسانی که عطش دارند و گرم مزاج هستند و با مصرف آب اشتها باز می کنند اشکالی ندارد. همراه با غذا خوردن نیز نباید آب خورده شود.

۲- مصرف مواد شیرین در اولویت است مثل خرما، حلوا و هر چیز شیرین طبیعی .
رسول خدا(ص) فرمودند: خرما چه خوش سحری ای است.

۳- در وعده سحر بیشتر نان مصرف کنید نه برنج، زیرا انرژی بیشتری ایجاد می کند. برای جلوگیری ازضعف، حتماً در وعده غذایی سحر از نان سبوس دار استفاده نمایید و حتی سبوس گندم بخرید و یک یا دو قاشق غذاخوری داخل آب خورشت ریخته و همراه نان بخورید.

۴- از پرخوری در سحر بپرهیزید.

۵ – اگر مقداری گوشت بخورید به صورت سیرابی، کله پاچه، آبگوشت و خورشتهای گوسفندی مانند قیمه خیلی خوب است و باعث می گردد تا در طی روز گرسنه نشوید.

۶- مربای هر چیز که با عسل پخته شده بخورید و یا بعد از سحر می توانید یک فنجان شربت ولرم عسل میل نمایید.

۷- در پایان غذا با مقداری نمک طعام دریا خیلی جزئی دهان خود را شور کنید.

۸- هیچ وقت مخصوصاً در سحرها از نوشیدنی های کارخانه ای به ویژه نوشابه های گازدار نخورید.

۹- هرگز از گوشتهای با طبیعت سرد مانند ماهی در سحر استفاده نکنید که طی روز ضعف فراوان خواهید داشت.

۱۰- در سحر از غذاهای تند و شور و شیرین بپرهیزید.

۱۱- در وعده سحر، همراه با غذای سحر از مواد غذایی خام و ناپخته همچون کاهو یا میوه استفاده نکنید.

۱۲- خوردن ماست در کنار هرگونه غذای دارای گوشت قرمز یا سفید ممنوع می باشد. چرا که گوشت ماست را فاسد و روده ها را هلاک می کند. همانگونه که میوه، شیر را فاسد و معده را هلاک می کند، اگر هوس ماست کردید دور از افطار در طول شب بخورید و یا در زمانیکه موقع سحری گوشت در غذای شما نباشد میتوانید ماست بخورید.

۱۳- وعدۀ سحری حتما” باید خورده شود، چون نخوردن سحری باعث تحلیل قوا در طول روز می شود.لذا خوردن سحری لازم و واجب است حتی چند لقمه. اگر فردی نمی‌تواند در این زمان غذا میل کند، خوردن یک لیوان شیر و خرما در تامین انرژی او بسیار کمک‌ کننده است.

۱۴- افراد چاق علاوه بر روزه گرفتن اگر از غذا های لاغر کننده و کم رطوبت استفاده کنند به لاغر شدن سریعتر آنها کمک می کند.

۱۵- نوشیدن آب زیاد در هنگام سحر تأثیری در پیشگیری از تشنگی ندارد، زیرا در صورت نوشیدن آب بیش از حد نیاز، بدن آب اضافی را دفع می‌کند. پس، آب مورد نیاز بدن باید در فاصله میان افطار تا سحر به تدریج و از طریق مصرف آب و میوه‌های آب‌دار تأمین شود.

۱۶- به هیچ وجه بعد از سحر، با معده‌ی پر نخوابید ، زیرا باعث سوءهاضمه و مشکلات گوارشی می‌شود. با شکم پر بعد از سحر خوابیدن ، نه تنها کمکی به سیستم گوارشی نمی کند بلکه فشار روی معده مضاعف می شود. به علاوه در این ماه، نیاز به شادابی و نزدیک‌تر شدن به خدا داریم. با شکم پرخوابیدن باعث کسلی و خمودگی ما در روزبعد می‌شود و فرصت بازسازی‌مان را از دست می‌دهیم. بهترین وقت خوابیدن هنگامی است که هضم معدی انجام گرفته و غذا از دهانه معده عبور کرده است.

۱۷- در سحربهتر است روغن زیتون ، کنجد وهسته انگور را جایگزین روغن های خوراکی دیگر کنید و تا جایی که می توانید از غذای کبابی و بخارپز تغذیه کنید.

۱۸- هنگام سحر ازخوردن مواد شیرین مانند زولبیا و بامیه خودداری کنید، زیرا سبب افت سریع قند خون و احساس گرسنگی در طول روز می شود.

 
۱۹- بعد از خوردن سحری،بهتر است هنگام مسواک زدن برای کاهش تشنگی و خشکی دهان، از حجم کمتری خمیر دندان استفاده کنید.

 
۲۰- وعده سحری را به هیچ عنوان حذف نکنید زیرا ادامه دادن به این روال در طول ماه رمضان سبب افت بدنی و تحلیل عضلانی خواهد شد.

توصیه پایانی :

با توجه به این که ماه رمضان امسال در فصل گرم سال قرار دارد به روزه‌ داران توصیه می‌شود برای پیشگیری از کاهش شدید آب بدن تنها در صورت ضرورت از منزل خارج شوند. در طول روز از نور خورشید فاصله بگیرید و حتی‌الامکان در مناطق سایه دار و خنک بایستید. در صورت امکان از پوشش کلاه استفاده کنید و فعالیت‌های بدنی را کاهش دهید.

نویسنده : ا.ج