نماز ضامن سلامت جسم و روح

نماز ضامن سلامت جسم و روح(بخش اول)

نویسنده: ا. جعفری

چکیده

تأثیر مطلوب نماز و نیایش بر روح و جسم امری غیر قابل انکار است. نماز و نیایش نه‌تنها به روى حالات عاطفى بلکه روى کیفیات بدنى نیز اثر می‌گذارد و گاهى در چند لحظه یا چند روز بیمارى جسمى را بهبود می‌بخشد. این کشفیات غیرقابل درک و اثبات نیستند و بسیاری از دانشمندان به این امر معترف اند. همانند دفتر مشاهدات طبى لورد که بیش از ۲۰۰ مورد درمان فورى و غیر قابل تردید سل ریوى و عفونت کلیه و سرطان و امراض بدنى دیگر را ضبط کرده است.

اما در مورد حرکات نماز، امروزه ثابت شده است تکرار قیام و قعود در نماز بهترین وسیله‌ای است که سرعت گردش خون را افزایش می‌دهد. از این رو نماز را یکى از عوامل مؤثر در به کار انداختن جهاز هاضمه دانسته‌اند که راه اشتها و میل به غذا را نیز هموار می‌سازد. جالب اینکه اوقات نماز و مواقع هضم غذا کاملاً متناسب و هماهنگ بوده و در این امر حکمت عجیبى به کار برده شده است.

کلید واژه: نماز، سلامتی، جسم، روح، اجزای بدن، اثر گذاری

مقدمه

معنویت یکی از ابعاد مهم زندگی انسان است هرچه درک انسان از این جهان مادی فراتر رود و روح حقیقی در مسیر کمال قرار گیرد، انسان به حقیقت و فطرت پاک انسانی نزدیک می‌شود. سلامتی حالتی از تعادل بین جسم و روان است. سلامت معنوی مبنای حرکت و تعالی انسان است که مظهر معنویت و جلوۀ کامل تجلی آن در نماز است همان چیزی که اسلام آن را به‌عنوان اولین جزء عبادت واجب و ستون دین محسوب می‌کند، اقامه نماز علاوه بر تأثیراتی که بر روح و جان انسان دارد در سلامت جسم نیز تأثیرات شگرفی دارد که به بررسی اثرات مختلف آن خواهیم پرداخت.

خاصیت میکروب‌زدایی نماز

یکی از ابتدایی‌ترین تأثیرات نماز بر سلامتی جسم انسان میکروب‌زدایی است. مقارن شدن اوقات نماز با سه وعده غذایی انسان و وضو گرفتن برای نمازها موجب برطرف شدن انواع میکروب‌ها از دست و صورت و مهیا شدن برای صرف غذا می‌گردد. حتی در انجام مسح سرو پا نیز نکات بهداشتی نهفته است. مسح پا موجب جلوگیری از عفونت‌های قارچی و مسح سر نیز در رفع بیماری عفونی پوست و مو مؤثر است. لازم است بدانیم استحباب شستن دهان و بینی هنگام وضو نیز موجب رسیدن هوای بهتر و تمیزتر به مغز، خون و بافت‌های بدن می‌شود، این امر موجب تقویت حس بویایی، بینایی، شنوایی و تقویت حافظه می‌گردد. هم‌چنین وضو گرفتن با آب سرد باعث شادابی، تسکین دردها و تقویت اعضایی مانند کبد، کلیه‌ها، روده بزرگ، ریه‌ها، قلب و معده می‌شود. مسئله دیگر اینکه به گفته پزشکان سریع‌ترین راه دفع بارهای ساکن و زائد از بدن ما همان وضو گرفتن با آب پاک و خالص است و جالب اینکه نقاطی که در وضو شسته می‌شود به انجام این امر مهم کمک می‌کند.

تأثیر نماز بر بهداشت خواب

هر عاملی که در تنظیم بهداشت خواب مؤثر باشد، پیشگیری کننده و حتی درمانگر بسیاری از بیماری‌های جسمی و روانی است. امروزه، نخستین اصلی که در ایجاد بهداشت خواب، توسط جدیدترین منابع علمی دنیا توصیه می‌شود بیدار شدن هر صبح سر یک موقع مشخص از خواب است. اوقات شرعی نماز نشان می‌دهد که وقت نماز صبح در تمام طول سال با در نظر گرفتن تغییرات ناشی از حرکات وضعی و انتقالی زمین، زمان ثابتی است و اقامه کننده نماز صبح، با برخاستن پس از اذان در واقع اساسی‌ترین گام را در جهت رعایت بهداشت خواب و در نتیجه آن، سلامت بدنی و تعادل روانی برداشته است.

تأثیر نماز بر بیماری فشارخون

در تمامی منابع معتبر علمی، برای پیشگیری از ابتلا به افزایش فشار خون و همچنین کنترل تعداد زیادی از بیماران که افزایش فشار خونی در حد خفیف یا متوسط دارند، رعایت برخی اصول و استفاده از درمان‌های غیر دارویی توصیه می‌شود که عبارت‌اند از: ۱٫ کاهش دادن اضطراب و استرس‌ها ۲٫ کاهش یا عدم مصرف الکل ۳٫ کم کردن وزن ۴٫ انجام ورزش‌های سبک به‌طور منظم در شبانه‌روز

نمازهای واجب یومیه در ایمن کردن انسان در مقابل استرس‌ها و مشکلات گوناگون زندگی نقش مهمی دارد و نیز یکی از الزامات شخص نمازگزار عدم مصرف مشروبات الکلی است. از طرفی نماز با حرکات موزون و قیام و قعود و رکوع و سجود منظمی توأم است که قابل مقایسه کامل با یک نرمش سبک روزانه است که این عامل نیز در کاهش وزن مؤثراست.

تأثیر نماز بر بیماری‌های دهان و دندان

رعایت بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از بیماری‌های مختلف آن، از جمله پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های پریودنتال (بیماری‌های لثه و بافت‌های پشتیبان) و. به بهترین شکل به‌وسیله مسواک زدن، انجام می‌پذیرد.

علاوه بر آن در کتب گوناگون فقهی و عبادی اسلام، دستورات مؤکد مبنی بر مسواک زدن هنگام وضو و نماز آمده است و با توجه به این‌که نمازگزار روزانه حداقل ۳ بار وضو می‌گیرد، چنانچه قبل ازهر وضو اقدام به مسواک زدن کند، از حداکثر پاکیزگی لازم برای پیشگیری از تمامی بیماری‌های دهان و دندان برخوردار می‌شود.

تأثیر نماز بر بیماری‌های تیروئید

هرچند که عوامل مختلفی به‌صورت پدیده‌های زنجیره‌ای و پی‌درپی تیروئید را ایجاد می‌کنند؛ ولی شواهد قوی نشان می‌دهد که استرس‌های روانی ـ اجتماعی و گرفتاری‌های هیجانی می‌تواند اثر آشکارساز در شروع بیماری تیروئید داشته باشد؛ بنابراین هر عاملِی که سبب تخفیف و کاهش استرس‌ها شود، می‌تواند به‌عنوان پیشگیری کننده از برخی بیماری‌های غده تیروئید مطرح گردد. تلقین‌های امید بخش و زندگی ساز توأم با نماز که در صورت حضور قلب و توجه به مفاهیم نماز تجلی می‌کنند، به نمازگزار حس همه‌جانبه امنیت روانی را هدیه می‌دهد. در پاییز ۱۹۹۴ یک پزشک محقق آمریکایی به نام ارنست ـ لی ـ رسی پس از سال‌ها تحقیق در مقوله‌ای به نام پزشکی انسانی، احساس را به‌عنوان پل ارتباطی میان جسم و روح معرفی می‌کند؛ بدین معنا که این محقق آمریکایی و همکارانش به اثبات رسانده‌اند که روان از طریق تصورات و احساسات انسان بر ریو ژن‌ها تأثیر می‌گذارد و انقلاب نوین که متحول کننده عرصه علم خواهد بود، ورود احساس و روان در دنیای پزشکی است. بدین ترتیب روح و روان قدرتمند نمازگزار می‌تواند پیشگیری کننده و حتی درمانگر بسیاری از بیماری‌های جسمی (از جمله بیماری‌های تیروئید) باشد.

تأثیر نماز بر سکته‌های قلبی و مغزی

هر چند که عوامل متعددی به‌عنوان علل ایجاد کننده سکته شناسایی شده‌اند؛ اما در این میان تأثیر روان بر ایجاد هر کدام از آن علل، منجر به این شده است که امروزه سکته‌ها را به‌عنوان قسمتی از اختلالات روانی تنی (بیماری‌هایی که بر اثر تأثیر روان بر جسم ایجاد می‌شوند) بشناسیم. در بروز سکته‌های قلبی و مغزی، علاوه بر این‌که تیپ شخصیت افراد، نقش مهم دارد، استرس‌های حاد و مزمن زندگی نیز ایفای نقش مؤثر می‌کنند، می‌توانیم به این نکته درخشان دست یابیم که نماز با ایجاد ثبات در شخصیت و ایمنی بخشی در مقابل استرس‌ها، ریسک ابتلا به سکته‌های مغزی و قلبی را به‌شدت کاهش می‌دهد.

تأثیر نماز بر زخم‌های گوارشی

پزشکان عوامل مختلفی را در بروز زخم معده و زخم اثنی عشر ازجمله نوعی میکروب خاص به نام هلیکو باکتر پیلوری را دردستگاه گوارشی مؤثر می‌دانند. در ایالات متحده آمریکا تحقیقی روی هزاران نفر انجام گرفته است که نشان می‌دهد زخم‌های گوارشی بیشتر در افرادی پیدا می‌شوند که نه‌تنها میزان ترشحات معدی (بخصوص اسید معده) در آن‌ها بالاتر از حد طبیعی است، بلکه دچار برخی واکنش‌های هیجانی هستند که در ایجاد زخم گوارشی مؤثراست. با این اوصاف می‌توان توجه کرد که عوامل تسکین‌بخش روان (به‌خصوص درصد آن‌ها عوامل مذهبی) می‌توانند نقش عمده‌ای در کاهش دادن زمینه ابتلا به زخم‌های گوارش ایفا کنند.

آنچه با استناد به شواهد نظری می‌توان استنتاج کرد این است که نماز به‌عنوان یک واکسن قدرتمند در ایمنی بخشی در مقابل استرس‌ها و ناملایمات زندگی و ایجاد احساس امنیت روانی در اشخاص و به‌علاوه از آن مهم‌تر با ایجاد ثبات در شخصیت و برقرار کردن تعادل روانی می‌تواند اثر شگرفی بر همه مشکلات جسمی که به‌شدت زیر نفوذ تأثیرات روانی هستند بگذارد.

ادامه دارد…