کدام شیر را بنوشیم؟

کدام شیر را بنوشیم؟

نویسنده: ا.ج

چکیده: هنگامی که کودک ترسان، لرزان و گریان از مادر متولد می گردد و زندگی نوین خود را در این کره خاکی آغاز می کند، تنها شیر گوارای مادر است که ترس، اضطراب و دلهره او را می زداید و چونان مرهمی کارساز به او آرامش و آسایش می بخشد؛ بدین سان آدمی زندگی را با شیرآغاز کرده و لذت حیات این دنیا را با طعم شیر تجربه می کند؛اما داستان نیاز انسان به شیر و سودمندیهای گونه گون آن به دوران شیرخوارگی ختم نمی شود، این در واقع آغاز راه است و تا پایان زندگی این نعمت گران بهای الهی در خدمت بشر قرار دارد.

محققان براین باورند که این ماده باید در تمام دوران سنی در غذای افراد وجود داشته باشد چرا که تقویت و حفظ سلامت استخوان های بدن تا حد بسیار زیادی به خوردن شیر بستگی دارد.

این نوشته در پی آن است که نظرات وتحقیقات به عمل آمده در طب سنتی و طب نوین را به شما عزیزان ارائه کند وسبب شود خوانندگان ازمنافع و فواید شیرهای مختلف بیشترآگاه شوند و دستمایه ای گردد برای آنان که می خواهند غذاهای سالم و سودمند را بهتر بشناسند واز آن بعنوان غذا و دوا بهره برند. لازم به ذکراست که متخصصان تغذیه، شیر را برای جلوگیری از بیمار شدن تجویز می کنند و اساسی ترین روش برای مشکل سوء تغذیه در کودکان و نوجوانان را توجه دادن آنان به مصرف شیرمیدانند.

ادامه مطلب:

شیردرطب سنتی

حکیم محمد کاظم گیلانی در کتاب حفظ الصحه ناصری می فرمایند: هرشیری دارای سه جزء است؛ مائیت (جزء آبی) که دارای طبیعت سرد و تر است، دُهنیت (جزء دَسِم و چرب) که گرم و خشک است و جُبنیت (جزء پنیری) که سرد و خشک است. طبیعت شیرهای مختلف بستگی به غلبه هر کدام از این اجزا در شیر دارد و مصلحات آن عسل و گلاب می باشد. اگر میزان هر یک از این سه جزء درشیر بیشتر باشد، شیرخواص درمانی و غذایی ویژه‌ای پیدا می‌کند و هر کدام برای درمان یا تسکین یک بیماری مفید می شود. طبیعت مطلقه شیر، گرم در اول و تر در دوم است و به حسب غلبه هریک از سه جزء گفته شده ، طبیعت آن در گرمی و سردی و تری و خشکی و اعتدال مختلف می گردد.

– بهتر است شیر گرم میل شود تا موجب سرعت نفوذ آن شده و زودتر از معده عبور کند.

– شیرحیوانی که مدت حاملگی آن نزدیک به زمان حاملگی انسان باشداز نظر تغذیه مناسب تر است. پس شیرگاوکه مدت حاملگی آن نیز نه ماه است برای تغذیه انسان و مخصوصا اطفال مناسب تر است.

– شیربز و گوسفند بعداز شیرگاو، برای تغذیه مناسب می باشند.

– شیر حیوانی که در نیستان و بیشه چرا می کند تری و مائیت بیشتری دارد و شیر حیوانی که در کوه ها چرا نماید سبک تراست.

– بهترین شیر ، شیر گاو جوان و چاق می باشد که سالم بوده ، هیچ گونه بیماری نداشته و همچنین در مراتع چریده باشد.

– در کتب طب سنتی هرجا شیرمطلق آورده شده باشد منظور شیر گاو است که دهنیت (چربی) بر آن غالب بوده و غلیظ نیز میباشد (شیر میش چربی و غلظت بیشتری از شیر گاو دارد).

– شیر خوب قوام معتدل دارد سفید و صاف است طعم شیرین دارد و بدون بوی بد میباشد.

– شیرحافظ رطوبات اصلی بدن است و برای فراموش کاری، مالیخولیا، افسردگی ،وسواس، خفقان و زخم عفونی ریه مفید است.

– شیر موجب تقویت قلب میشود.

– شیر سبب لینت شکم، افزایش تولید منی و نیروی جنسی شده همچنین چاق کننده نیز هست.

– مصرف شیر به صورت شیر برنج و فرنی موجب طولانی شدن عمر و خوش رنگی صورت میشود.

– شیر برای سوداویان وصاحبان مزاج سرد و خشک و معتادین به تریاک مفید است.

– مصرف همزمان شیر و چیز های ترش و شور و یا گوشت و تخم مرغ و ماهی وترب و پیاز و میوه های تازه و سبزیحات و برخی حبوبات زیان آور است.

– مصرف غذا بعد از شیر و خوابیدن بدنبال آن سبب فاسد شدن شیر میشود.

– در مصرف شیر باید چند نکته را رعایت کرد: اول اینکه باید به مقدار معتدل خورده شود دوم آنکه در بعضی اوقات ( نه بطور دائم) مصرف شود و نکته آخر اینکه با مصلحات آن مصرف شود.

– مصلح شیر در افراد با مزاج گرم، شکر و در مزاج سرد عسل، میباشد که مانع انجماد و بسته شدن شیر در معده است.

– در مناطق گرم مخصوصاً در جوانان، در فصل تابستان شیر پس از مصرف در بدن تبدیل به صفرا می شود.

– مناسبترین فصل برای مصرف شیر در جوانان، بهار و درپیران، تابستان میباشد.

– مداومت در خوردن شیر موجب تولید سنگ کلیه و مثانه میشود.

– مصرف زیاد شیر برای دندان و لثه زیان آور میباشد همچنین میتواند بیماری هایی مثل بهق و برص ایجاد کند.

– روش جوشاندن شیر به این نحو است که به اندازه یک چهارم شیر، آب شیرین اضافه کرده سپس در حرارت ملایم بجوشانند تا آبی که افزوده شده تبخیر شود.

– لازم است از شیر حیوانی که تازه بچه آن مرده یا سقط شده باشد ونیز شیر حیوان لاغر یا مریض و یا حامله و یا تازه زاییده اجتناب شود.
خواص شیرها درطب سنتی

خواص شیر گاو

* معتدل در گرمی و سردی و تری، یعنی سه جزء آبی، جزء دَسِم و چربی و جزء پنیری شیر گاو به حد اعتدال و تساوی است.

* شیر گاو سریع الهضم است و ارزش غذایی بالایی دارد.

* چاق کننده بوده و قوه جنسی را تقویت کرده و باعث ازدیاد منی به‌ ویژه اگر با خرما و گردو مصرف شود.

* شیر گاو تقویت کننده مغز بوده و رطوبت آن را زیاد می‌کند.

* برطرف کننده فراموشی، مالیخولیا و وسواس بوده و مقوی قلب است.

* شیر گاو برای افراد سوداوی و مزاج خشک مفید بوده و ملین شکم است. مصلح آن در گرم ‌مزاجان، شکر و در سردمزاجان، عسل است که مانع بسته شدن و انجماد شیر در معده شود.

* درمانگران طب سنتی برای درمان اسهال از شیرگاو در شرایطی خاص استفاده می‌کردند. آنها سنگ رودخانه یا آهن گداخته شده در آتش را درون ظرف شیر می‌انداختند و به این ترتیب موجب جوش آوردن شیرگاو می‌شدند و نوشیدن این شیر را به افرادی که به اسهال مبتلا شده‌اند، توصیه می‌کردند.

* اگر دو برابر وزن شیر گاو به آن آب اضافه کنیم خاصیت مدری دارد و موجب پاکسازی و تخلیه مجاری ادراری می‌شود.

خواص شیر گاو میش

از شیر گاو بسیار غلیظ تر و دهنیت و جبنیت بر آن غالب و ثقیل و بطی الهضم و سریع الاستحاله به خلط غالب و صفرا است.
خواص شیر میش

که گوسفند باشد دهنیت و جبنیت برآن غالب و بهترین آن شیر میش سیاه است طبیعت آن گرم و تر. مقوی جوهر دماغ و نخاع و باه و نیکویی رنگ و رخسار و دفع مضرت جماع

خواص شیر بز

مائیت بر آن غالب است. دیگر گفته اند جبنیت آن زیاده است و مایل به حرارت است. بعضی بارد در اول و رطب در دوم میدانند معتدل ترین شیر حیوانات است و از حیوان جوان فربه صحیح المزاج خالی از علت و مرض، و رنگ آن هم سرخ باشد بگیرند شیر آن را گرما گرم بنوشند، ملین بطن و مدر بول . به جهت قرحه مثانه و تقویت باه و تدارک ضرر جماع و عرق النسا حادث از گرمی و یبس. و در سایر افعال مانند شیر گاو است و آشامیدن آن به طریق ماء الجبن جهت اسهال صفراوی محرق و امراض صفراویه محترقه و سوداویه و یرقان و ترطیب بدن و تسمین آن و برای محرورین دوائی بهتر از این یافت نخواهد شد، بلکه دوا نیست، غذایی بهتر از این یافت نخواهد شد. اگر بخواهیم تفضیل خواص شیر را بیان کنیم دفترها کفایت نخواهد کرد و خاصیت آن بر طبیب حاذق عالم عاقل مخفی نیست.

* جزء آبی شیر بز بیشتر است و تقریباً شبیه شیر مادر است.

* شیر بز معتدل‌ترین شیر حیوانات است و لطیف‌تر از شیر گاو است.
خواص شیر گوسفند

* شیر گوسفند چربی و قسمت پنیری آن از شیر گاو بیشتر بوده، همچنین غلیظ ‌تر از شیر گاو است.

*خواص شیر گوسفند سیاه از گـوسفند سفید بهتر است و این شیر خواص درمانی زیادی برای تقویت مغز، نخاع و درمان زخم‌های روده دارد.

*در نسخه‌های طب سنتی آمده است که استفاده از ترکیبی از شیرگوسفند، صمغ عربی و روغن بادام شیرین با میزانی مشخص می‌تواند بهترین داروی طبیعی برای درمان سرفه باشد.

خواص درمانی شیر الاغ

شیر الاغ یکی از سردمزاج‌ترین شیرها در طبیعت است. این شیر در صورتی که از الاغی که کره‌اش ماده است، تهیه شده باشد خواص درمانی زیادی دارد. شیر الاغ یکی از گران‌ترین شیرها در برخی از کشورهای اروپایی مانند لهستان و برخی از کشورهای اسپانیایی زبان مانند پرو است که به صورت روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی از متون قدیمی به این نکته اشاره شده که اگر شیر الاغ را پیش از خواب در بینی بچکانند موجب بهبود کیفیت خواب و عمق آن می‌شود و در افرادی که مبتلا به خون‌دماغ هستند باچکاندن یک تا ۲ قطره از آن داخل حفره‌های بینی و افرادی که مبتلا به دندان درد هستند با قرقره‌کردن آن موجب قطع شدن خونریزی و تسکین درد می‌شود. علاوه بر این، در منابع تاریخی و سنتی اشاره شده که برخی از سلاطین در گذشته برای حفظ نشاط و شادابی پوست‌شان با شیرالاغ حمام کرده و از آن برای درمان و تسکین دردهای ناشی از بیماری سل استفاده می‌کردند.

آداب و تدبیر خوردن شیر

شیرغذای کاملی است و هضم مربوط به خود را می‌طلبد؛ بنابراین درطب سنتی مصرف همزمان آن با خوردنی‌های دیگر نظیر گوشت، تخم‌ مرغ، ماهی، سبزی ها، حبوبات، چیزهای شور، تند و ترش منع شده است و باید به تنهایی مصرف شود. همان‌طور که در گذشته نیز مصرف همزمان شیر به همراه کمی نان در یک وعده غذایی مرسوم بوده و غذای کاملی را تشکیل می‌داده است، امروزه نیز به عنوان یک وعده کامل صبحانه می ‌توان ۱ لیوان شیر به همراه کمی عسل و نان میل کرد. می‌ توان شیر را به ‌عنوان میان وعده نیز مصرف کرد به شرطی که ۳-۲ ساعت با وعده قبل و بعد خود فاصله داشته باشد وگرنه باعث فساد شیر در معده شده و روند هضم را مختل می ‌کند.

شرایط نوشیدن شیر ازنگاه‌ طب سنتی

اولین نکته این است که درمانگران طب سنتی برای نوشیدن شیر هنگام وعده‌های غذایی به قواعد و ضوابط خاصی معتقدند و مصرف شیر را مفید نمی‌دانند . آنها بر این باورند حتما باید میان خوردن غذا، نوشیدنی یا خوراکی ترش و شیر فاصله وجود داشته باشد. مثلا اگر فردی در وعده صبحانه، آب پرتقال میل کرده باشد، نباید بلافاصله شیر بنوشد، زیرا این شیر خاصیت خود را از دست می‌دهد و با ترکیب شدن با پرتقال در معده موجب تولید خلط فاسد می‌شود. این درمانگران توصیه می‌کنند، بهتر است بعد از خوردن پرتقال یا آب پرتقال نیم ساعت صبر کنید و بعد شیر بنوشید و اگر ابتدا شیر نوشیده‌اید باید یک ساعت صبر کنید تا شیر به طور کامل هضم شود و بعد آب پرتقال وارد دستگاه گوارش شود تا بدن از مضرات ترکیب این دو ماده در امان بماند.

متناسب با مزاجتان شیر بخورید(نظرطب سنتی)

از نگاه طب سنتی تنها افرادی که میزان اخلاط بدنشان متعادل است، می‌توانند به راحتی شیر مصرف کنند و افرادی که در بدنشان به ویژه در معده آنها خلط غالب وجود دارد باید با دستوری خاص و به میزان اندک با مشاوره متخصص طب سنتی برای خوردن شیر اقدام کنند. اگر فردی در معده‌اش خلط بلغم زیاد باشد یعنی با علائمی همچون پر آب شدن دهان، سفیدی صورت و دیرهضمی غذا رو به رو باشد با زیاد خوردن شیر موجب افزایش خلط غالب یعنی بلغم می‌شود و دراین حالت عوارض ناشی از افزایش این خلط را تجربه می‌کند. این شرایط برای افرادی که خلط غالب بدن آنها صفرا و دم باشد نیز اتفاق می‌افتد و مشکلاتی را برای آنها به وجود می‌آورد، بنابراین مصرف شیر باید با مشاوره متخصص طب سنتی انجام شود و افرادی که دچار خلط غالب هستند با پاکسازی و متعادل سازی خلط‌ها نسبت به مصرف شیر اقدام کنند.

لبنیات گروهی از موادغذایی هستند که ارزش‌غذایی زیادی دارند به‌طوری که تقریبا تنها گروه از موادغذایی‌اند که با مصرف آنها قسمت اعظم نیازهای بدن برآورده می‌شود.

مصرف شیر ارتباطی به طبع افراد ندارد(نظر طب نوین)

در هرم موادغذایی، لبنیات جایگاه ویژه‌ای دارند و درطب نوین تاکید می‌شود هر فرد با توجه به سن و جنس خود، روزانه بین ۲ تا ۴ واحد شیر یا سایر لبنیات مصرف کند. لبنیات گروهی از موادغذایی هستند که ارزش‌غذایی زیادی دارند به‌طوری که تقریبا تنها گروه از موادغذایی‌اند که با مصرف آنها قسمت اعظم نیازهای بدن برآورده می‌شود. پروتئین لبنیات بسیار مرغوب و منحصربه فرد است، کلسیم مورد نیاز بدن را هم تامین و از بروز اختلالات و ضایعات استخوانی پیشگیری می‌کند و مصرف کافی آن در کودکان و نوجوانان نیز رشد قدی آنها را افزایش می‌دهد. لبنیات همچنین بهترین منبع انواع ویتامین‌ها از جمله ویتامین A و ویتامین‌های گروه B به‌ویژه B2 هستند.

متخصصان تغذیه معتقدند رابطه ای بین مصرف شیرو طبع افراد وجود ندارد. آنها توصیه می‌کنند همه افراد شیر بخورند حتی کسانی که فکر می‌کنند شیر برای آنها خوب نیست و آنزیم‌های هضم‌کننده لاکتوز در بدن آنها وجود ندارد و شیر خوردن برایشان سخت می‌شود. متخصصان تغذیه توصیه می کنند که آنها هم حتی شده به میزان کم شیر بخورند. تحقیقات نشان داده این افراد می‌توانند ۲۵۰سی سی شیر در روز مصرف کنند و بهتر است این کار را در دفعات مختلف انجام دهند. این باعث می‌شود در طولانی‌مدت آنزیم‌های پروتئینی در دستگاه گوارش زیاد شوند و این افراد در طولانی مدت بتوانند مصرف شیر را تحمل کنند و اگر در طولانی مدت آنها شیر نخورند این آنزیم ها مقدارش در دستگاه گوارش کم می‌شود. پس رویکرد تغذیه با رویکرد طب سنتی از این لحاظ متفاوت است.

در فصول سرد شیرغنی‌شده بخورید(طب نوین)

در فصول سرد سال اغلب هوا ابری و هنگام وارونگی هوا، عبور نور از ذرات ریزآلاینده‌ها کم و گاهی ناممکن می‌شود و امکان ایجاد ویتامین D3 برای جذب کلسیم در بدن دشوار می‌شود.
از سوی دیگر برودت هوا از تحرک افراد کاسته و قدرت جذب کلسیم از طریق استخوان‌ها کاهش می‌یابد؛ بنابراین استفاده از شیرهای غنی‌شده با آهن، کلسیم، ویتامین‌های B ،A و بویژه ویتامین D تأثیرمطلوبی بر پروسه هورمونی گذاشته و به تقویت بدن و استخوان‌سازی کمک می‌کند.

خواص لبنیات درتحقیقات اخیر(طب نوین)

نوشیدن یک لیوان شیر در روز برای مغز سودمند است.

بر اساس مطالعه ای که در مجله بین المللی لبنیات به چاپ رسید، نوشیدن یک لیوان شیر در روز نه تنها بخشی از مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین می کند، بلکه بر عملکرد مغز و سلامت روانی نیز تاثیر بسزایی دارد.
محققان دریافتند افراد بزرگسالی که به میزان کافی شیر و فرآورده های لبنی مصرف می کنند، در مقایسه با افرادی که شیر نمی خورند، از امتیاز بالاتری در تست های مربوط به عملکرد مغز و حافظه برخوردارند.
برای انجام این تحقیق، بیش از ۹۰۰ زن و مرد بین سنین ۲۳ تا ۹۸ سال درآزمون های مغزی از جمله مهارت های بینایی، گویایی و حافظه قرار گرفتند.

نتایج نشان داد افرادی که حداقل یک لیوان شیر در روز می نوشند، در تست های مربوط به عملکرد مغز موفق تر عمل می کنند. بالاترین امتیاز به کسانی اختصاص داشت که بیشترین میزان شیر و فرآورده های لبنی را مصرف می نمودند.
نقش شیر و لبنیات در سلامت مغز و پیشگیری از کاهش توانایی این عضو مهم، به ویژه در مورد جمعیت سالمند هر جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است. این ماده غذایی ارزشمند از اختلال عملکرد مغز و بروز برخی مشکلات روانی پیشگیری می نماید.

نتایج این مطالعه بیش از پیش بر اهمیت مصرف شیر کم چرب به ویژه در وعده صبحانه تاکید دارد. ترکیب شیر با میوه ها یا غلات صبحانه یک انتخاب مناسب برای این وعده غذایی مهم است.
بر اساس دستورالعمل تغذیه و رژیم غذایی امریکا در سال ۲۰۱۰، افراد بزرگسال باید روزانه ۳ لیوان شیر کم چرب یا بدون چربی بنوشند. این میزان تامین کننده ۹ ماده مغذی ضروری بدن از جمله کلسیم است.

خواص شیر بز(طب نوین)

محققان دانشگاه گروناد در پی مطالعات متعدد به این نتیجه رسیده‌اند که شیر بز حاوی مواد مغذی زیادی می‌باشد که برای بهبود سلامت بدن انسان بسیار مفید است.
مصرف شیر بز برای افرادی که دچار کم خونی ناشی از فقر آهن هستند بسیار خوب است زیرا باعث می‌شود که خاصیت مغذی آهن بیشتر شده و گلبول‌های قرمز خون دوباره ساخته شوند. این نوع شیر تداخل بین کلسیم و آهن را به حداقل می‌رساند.

باید بگوییم که شیر بز از DNA افرادی که به دلیل درمان کم خونی به مدت طولانی از آهن استفاده کرده و ذخیره‌ی آن بیش از حد شده است محافظت می‌کند.
محققان مشاهده کردند که شیر بز حاوی مواد مغذی بی‌شماری است که از نظر ارزش تغذیه‌ای می‌توان آن‌ را با شیر مادر مقایسه کرد.

بدون شک می‌دانید که شیر گاو به دلیل دارا بودن مواد آلرژی‌زا باعث ایجاد حساسیت می‌شود اما شیر بز حاوی میزان کمتری از این مواد آلرژی‌زا می‌باشد و برای همین ایجاد حساسیت آن بسیار کمتر است. برای همین افرادی که به شیر حساسیت دارند و یا نمی‌توانند آن‌ را تحمل کنند می‌توانند این شیر را جایگزین شیر گاو کنند.
شیر بز برای فلور روده خوب است

یکی دیگر از خواص شیر بز این است که حاوی میزان زیادی اولیگوساکارید است. در واقع اولیگوساکارید این شیر شباهت زیادی به شیر مادر دارد. این ترکیبات بدون این که هضم شده باشند وارد روده‌ی بزرگ می‌شوند و مانند پربیوتیک‌ها عمل می‌کنند و فلور باکتریایی بیماریزا را از بین می‌برند.

شیر بز حاوی لاکتوز کمتری است

شیر بز در مقایسه با شیر گاو لاکتوز کمتری دارد اما در عین حال خیلی راحت‌تر از این شیر جذب می‌شود. به همین دلیلبرای افرادی که به این قند شیر حساسیت داشته و نمی‌توانند آن‌را تحمل کنند بسیار مفید است و این افراد می‌توانند با خیال راحت از شیر بز استفاده کنند.

باید بگوییم که اصلی‌ترین تفاوت بین شیر گاو و شیر بز در نوع چربی موجود در این شیرها است. شیر بز بافت کاملاً یکنواختی دارد و برخلاف شیر گاو که قطرات چربی تمایل زیادی به جدا شدن و آمدن به سطح را دارند، قطعات چربی شیر بز کوچک‌ترند و معلق در شیر باقی می‌مانند.

همچنین شیر بز حاوی اسیدهای چرب ضروری (لینولئیک و آراشیدونیک) بیشتری از شیر گاو می‌باشد. این اسیدهای چرب به خانواده‌ی امگا ۶ ها تعلق دارند. این اسیدهای چرب حاوی یک منبع انرژی سریع است که در عین حال به صورت بافت چربی مانند ذخیره نمی‌شود.

از این گذشته شیر بز میزان کلسترول را کاهش می‌دهد و تری گلیسیرید و ترانس آمیناز را در سطح مناسبی نگه می‌دارد. در واقع می‌شود گفت که شیر بز جزء خوردنی‌هایی است که می‌توان برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی از آن استفاده کرد.

شیر بز منبع کلسیم بالا

محققان معتقدند که شیر گاو سرشار از کلسیم و فسفر هستند که به راحتی در بافت استخوان‌ها نفوذ کرده و باعث تقویت آن‌ها می‌شوند. از این گذشته شیر بز حاوی میزان قابل توجهی روی یا همان زینک و سلنیوم می‌باشد. این ریز مغذی‌ها برای پیشگیری از بیماری‌های آسیب رسان به مغز مثل آلزایمر مفید هستند.

محققان بر این عقیده‌اند که با تمام شواهد موجود شیر بز یک ماده‌ی غذایی طبیعی و مفید است.
شاید زمان آن رسیده تا همه‌ی مردم و به ویژه افرادی که نسبت به شیر گاو آلرژی دارند و یا نمی‌توانند آن‌را تحمل کنند، افرادی که از کلسترول بالا رنج می‌برند، کم خونی یا پوکی استخوان دارند و یا تحت درمان جذب آهن هستند را تشویق کنیم تا به طور مرتب شیر بز و محصولاتش را مصرف کنند.

همچنین بهتر است که بدانید شیر بز منبع خوبی از پروتئین با کیفیت است. در هر لیوان شیر بز حدود ۸٫۷ گرم پروتئین وجود دارد و هر لیوان شیر گاو ۸٫۱ گرم پروتئین دارد.

این شیر منبع خوب پتاسیم است و این ماده‌ی معدنی تأثیر مفیدی در حفظ تعادل فشار خون دارد. هر لیوان شیر بز حاوی ۴۹۸٫۷ میلی‌گرم پتاسیم است و این مقدار ۱۴٫۲ درصد از نیاز روزانه ما به این ماده‌ی معدنی را تأمین می‌کند.

خواص شیرشتر(طب نوین)

ویتامین‌های B1 و B2 شیر شتر بیشتر از شیر گوسفند و B6 و B12 و پروتئین آن مشابه شیر گاو و از شیر انسان بالاتر، اما اسید‌فولیک آن پایین است.

تحقیقات نشان داده ویتامین Cشیر شتر ۳ برابر بیشتر از شیر گاو و ۵/۱ برابر بیشتر از شیر انسان است و چربی‌های اشباع، کلسترول، لاکتوز (قند شیر) و ویتامین A آن نسبت به شیر گاو کمتر و آهن و کلسیم بیشتری دارد‌. چربی شیر شتر زیر ۳ درصد است که در مقایسه با چربی شیر گاو، بوفالو، گوسفند و بز کمتر است. خواص آنتی‌باکتریال و ضد‌ویروسی شیر شتر ده بار بیشتر از شیر گاو است و بر‌اساس پژوهش‌ها پادتن‌های موجود در شیر شتر سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود و مقاومت بدن را در برابر سرطان، ایدز، آلزایمر، زخم معده، سل و هپاتیت C بالا می‌برد.

محققان از شیر شتر برای درمان بیماران مبتلا به ایدز در سطح دنیا استفاده کرده و به پیشرفت‌های خوبی دست یافته‌اند‌. در آزمایش‌ها و مطالعاتی که در کشور هند به عمل آمده موش‌های سرطانی که تحت درمان با شیر شتر قرار داشتند درمانشان به میزان قابل توجهی موفقیت‌آمیز بوده است.

مطالعات علمی در هندوستان نشان داده شیر شتر التهاب لوزالمعده را کاهش داده و ساخت انسولین را تحریک می‌کند و مصرف مداوم و منظم آن در برنامه غذایی سبب کنترل قند خون می‌شود. شیر شتر به دلیل میزان بسیار کم لاکتوز می‌تواند بهترین جایگزین برای افراد به‌خصوص کودکانی باشد که به لاکتوز شیر گاو حساسیت دارند.

شیرسویا(طب نوین)

تولید شیر سویا روش‌ های مختلفی دارد،ابتدا دانه‌ های سویا را تمیز و مواد اضافه را جدا می‌ کنند. سپس آن را در آب خیس می‌ کنند و در اثر این خیساندن، برخی قندهای نامطلوب مانند رافینوز و استاکیوز که عوامل ایجاد‌کننده ی نفخ هستند، تا حدی از دانه خارج می ‌شوند. دانه خیس‌ شده، خرد می ‌شود و در اثر خرد شدن محصولی به نام اسلاری به دست می ‌آید.

در مرحله ی بعدی به اسلاری، بخار تزریق می‌ شود و دمای آن تا ۱۲۰ درجه سانتیگراد بالا می ‌رود. هدف از این فرآیند حرارتی، غیر فعال کردن مواد نامطلوب دانه سویا است. مواد نامطلوب، موادی هستند که باعث می ‌شوند پروتئین ‌های موجود در سویا جذب بدن نشوند.پس از آن، مرحله بوگیری انجام می ‌شود؛ به این شکل که بخاری را که به اسلاری تزریق شده بود و دمای آن را به ۱۲۰ درجه سانتی ‌گراد رسانده شده، از آن جدا می‌ شود. با انجام این فرآیند، بوی لوبیایی سویا تا حد ممکن کم می شود.

آخرین مرحله نیز سانتریفیوژ کردن اسلاری است. در سانتریفیوژ، شیر یا عصاره سویا از پسماند یا فیبر آن که اصطلاحا به آن اُکارا می ‌گویند، جدا می ‌شود. این ماده همان ماده اولیه ‌ای است که از آن فرآورده ‌های شبه لبنی یا فرآورده‌ های شیری سویا تهیه می ‌شود که خواروبار جهانی(FAO) نام سوی ‌میلک یا شیر سویا را بر آن نهاده است.

یک لیوان شیر چقدر انرژی یا کالری دارد؟

یک لیوان شیر کامل (با چربی کامل) ۱۳۲ کالری انرژی،

یک لیوان شیر کم چرب۹۲ کالری انرژی دارد (متوسط بین ۸۰-۱۲۰ کالری)

یک لیوان شیر بی چرب ۶۲ کالری انرژی دارد.

ویتامین، املاح وپروتئین های موجود درشیر

دارای کلسیم، فسفر و ویتامین D (د) برای رشد و تقویت استخوان و دندان

پتاسیم برای کاهش فشار خون

ویتامین A برای بینایی، رشد طبیعی، سیستم ایمنی و رشد بافت های بدن

ویتامین E برای جلوگیری از آسیب غشای سلول های (یک آنتی اکسیدان عالی) برای کاهش ریسک سرطان

ویتامین K نقش اساسی در تشکیل لخته در هنگام خونریزی

ویتامین B12 برای سلامت سلول های عصی، گلبول قرمز

ویتامین B1 (تیامین) ضروری برای متابلیسم کربوهیدرات، کارکرد قلب و کارکرد اعصاب

ویتامین B2(ریبوفلاوین) ضروری برای آزاد سازی انرژی از غذا و سلامت پوست و غشا

ویتامین نیاسین در چرخه متابلیسم بدن ضروری بوده ولی فقط ۳% نیاسین مورد نیاز را تأمین می کند (نیاسین مورد بدن در کودکان و بالغین ۶٫۶ میلی گرم در ۱۰۰۰ کیلوکالری انرژی مورد نیاز است.)

فولات یک ویتامین ضروری برای تقسیم سلولی و تکامل بافت ها (یک لیوان شیر فقط ۲۰% و در بالغین ۱۰ % فولات بدن را تأمین می کند.)

ویتامین B12(پیریدوکسین) ویتامین اساسی در متابلیسم پروتئین و مهم در تشکیل گلبول قرمز سیستم ایمنی واعصاب

ویتامین C ضروری برای دیواره عروق، عضروف، عضلات و استخوان (یک لیوان شیر در کودکان ۱۵% و بالغین ۱۰ % ویتامین C را تأمین می کند.

مقایسۀ ویتامین، املاح وپروتئین های موجود دریک فنجان شیر(گاو-گوسفند-بز)

نتیجه گیری: محققان منافع بیشماری را درشیرهای مختلف برشمرده اند، برطبق برخی از روایات شیرغذایی است که منطبق و سازگار با فطرت آدمی است و زمینه بهبودی و شفای برخی از امراض را فراهم می آورد.
«نبی مکرم اسلام فرمودند: بر شما باد خوردن شیر؛ زیرا گرما را از دل می زداید آن گونه که انگشتان عرق پیشانی را پاک می کند، کمر را محکم می کند، عقل را افزایش می دهد، ذهن را تیز و هوشیار می سازد، بر قدرت بینایی می افزاید و فراموشی را می زداید (کم می کند).»
ارزش غذایی و منافع متنوع شیرهای گوناگون دردوطب مورد بررسی وارزیابی قرار گرفت؛ ازنظر طب سنتی بهترین شیر برای آدمی شیر پستان زن است . بهترین شیر نوشیدنی آن است که از پستان بمکند یا همینکه دوشیده شد بخورند –شیر بسیار خوب آن است که رنگش بسیار سفید ، قوامش معتدل و قطره اش بر ناخن نلغزد و باقی بماند . حیوانی که شیر از او می دوشند از گیاه ارزنده و خوب چریده باشد . در شیرمزۀ مایل به ترشی و تلخی و تندی یا بوی بیگانه و گند حس نشود. باید شیر را همینکه دوشیدند بکار برند و نگذارند تغییر یابد . هرچه شیر حیوانی نزدیک به مدت حاملگی انسان باشد مناسب تر است مانند شیر گاو که از سایر شیرها بهتر است .جالب توجه آن است که درطب نوین نیز به همین نظر رسیده اند که شیری که نزدیکترین ساختار را به شیر انسان دارد را مفیدترین شیر میدانند؛ ولی شیر بز را دارای چنین ویژگی ای میدانند. گفتنی است اولیگوساکارید شیربز شباهت زیادی به شیر مادر دارد، این شیر در مقایسه با شیر گاو لاکتوز کمتری دارد اما در عین حال خیلی راحت‌تر از این شیر جذب می‌شود. به همین دلیل برای افرادی که به این قند شیر حساسیت داشته و نمی‌توانند آن ‌را تحمل کنند بسیار مفید است و۹۳% این افراد بدون اینکه واکنش آلرژی داشته باشند می توانندازاین شیرمصرف کنند. با این وجود برخی مزۀ شیربز را دوست ندارند واشکال دیگرآن این است که به نسبت شیرگاو، شیرکمتری را می توان از آن گرفت؛ ازاینرو برای تغذیه جمعی مناسب نمی باشد.

منابع:
Tebyan.net
Be Sociable, Share
http://www.dieteticai.ufba.br/temas/leitederivados/cabra%20e%20ovelha.pdf
http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4385/5781/58201/%D8%B4%DB%
روزنامه جام جم- نویسنده: فاخره بهبهانی
حفظ الصحه ناصری: حکیم محمد کاظم گیلانی
کلیات طب سنتی ایران:دکترمحسن ناصری-دکتررضایی زاده- دکترچوپانی- دکترانوشیروانی