نظریه ها و آراء در باب نسبت علم و دین

یافته های کیهان شناختی نیکلاس کپرنیک در قرن شانزدهم آغاز مهم ترین کشاکش ها میان علم و دین در غرب مسیحی بود، اما با توجه به بسط علم مدرن در سراسر کره خاکی، رابطه علم و دین با صورت بندی های جدید و متنوعی شکل گرفته است. در این مقاله در بخش ابتدایی به تشریح سیر تاریخی منازعات میان علم و دین پرداخته می شود. این مسئله در قرن شانزدهم و هفدهم از نجوم و کیهان شناسی آغاز د و در قرن هجدهم فیزیک نیوتنی عمق آن را بیشتر نشان داد. قرن نوزدهم، قرن زیست شناسی و اندیشه تکامل است که منازعه میان علم و دین را به حادترین صورت خود تبدیل می کند. در قرن بیستم، از سویی انگاره های فلسفی گذشته در صورت بندی رابطه میان علم و دین مورد تردید قرار گرفت و از سوی دیگر، یافته های علمی بالاخص در فیزیک کوانتوم، قطعیت تضاد میان علم و دین را تعدیل نمود. بسط علم  مدرن،جهان اسلام را نیز درگیر صورت جدید این منازعه کرد. در این مقاله پس از مروری تاریخی بر این مسائل به تکمیل و مستند سازی سنخ شناسی جان اف هات در  “علم و دین: از تعارض تا گفت و گو” پرداخته می شود. در این اثر رابطه میان علم و دین در قرن بیستم در چهار رویکرد تعارض تمایز تکمیل و تایید بررسی شده است و در مقاله حاضر به رویکرد جدیدی که علم را با عمل اجتماعی پیوند می زند نیز توجه خواهد شد.