اهمیت «فقرزدائی» در اسلام

اسلام تنها ناظر به زندگى جاويدان آخرت نيست؛ بلكه به زندگى آبرومند اين دنيا نيز كه مقدمه اى براى آن است اهتمام فوق العاده اى دارد، لذا مسئله فقرزدايى را يكى از مهم ترين دستورات خود قرار داده و راه كارهاى آن را نشان داده است. از يك طرف همه را به سعى و كوشش و كسب و كار دستور مى دهد و جوان بيكار را بى منزلت مى شمرد و اداى حق كارگران و كارمندان را از مهم ترين واجبات مى داند، بلكه كار را از مهم ترين عبادات قلمداد مى كند، كارگر خسته در حال خواب را در حال عبادت مى داند تا آنجا كه توجه به معيشت و زندگى مادى را كفاره مهم ترين گناهان ذكر مى كند، چنان كه در حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «إنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لَا يُكَفِّرُهَا صَلَاةٌ وَ لَا صَدَقَةٌ قِيلَ يَا رَسُولَ اللهِ فَمَا يُكَفِّرُهَا قَالَ اَلْهُمُومُ فِي طَلَبِ الْمَعِيشَةِ»؛ (بعضى از گناهان است كه نماز و صدقه و زكات هم نمى توانند آن را جبران كنند. عرضه داشتند: اى رسول خدا! پس چه چيز آن را جبران مى كند؟ فرمود: به فكر معيشت و زندگى بودن و براى آن تلاش كردن).
از طرف ديگر نيز به اين نكته اشاره مى كند كه خداوند امكانات كافى در روى زمين براى حل مشكل فقر آفريده است حداقل اين است كه انسان آب و زمينى در اختيار داشته باشد. اگر براى عمران و آبادى و بهره گيرى از آن تلاش كند مى تواند فقر را از خود دور سازد، چنان كه در حديث معروفى مى خوانيم: «مَنْ وَجَدَ ماءً وَ تُراباً ثُمّ افْتَقَرَ فَأَبْعَدَهُ اللهُ»؛ (دور باد از رحمت خدا كسى كه آب و زمينى به دست آورد و باز هم فقير باشد).

		از سويى ديگر به حكومت اسلامى توصيه مى كند كه مسئله فقرزدايى را در رأس كارهاى خود قرار دهد و با استفاده از زكات و خمس و انفال و مال الخراج و مبارزه با احتكار و تعيين قيمت در صورت لزوم و دعوت به ساده زيستن با فقر مبارزه كند. امروز نيز اگر جوامع اسلامى بخواهند عزت و احترام و سربلندى و استقلال خويش را باز يابند بايد از طريق همكارى با يكديگر به استفاده از تمام منابعى كه خدا به صورت فراوان در اختيار آنان گذاشته است با فقر مبارزه كنند. بعضى مى گويند: همان گونه كه در روايات بالا و امثال آن به شدت از فقر مذمت شده و حتى فقر مايه روسياهى در دو جهان شمرده شده است: «اَلْفَقْرُ سَوَادُ الْوَجْهِ فِى الدّارَيْنِ»(3)، در پاره اى از روايات نيز از فقر مدح بليغى شده، از جمله پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: «اَلْفَقْرُ فَخْرِي وَ بِهِ أَفْتَخِرُ»، و حتى قرآن مجيد همه افراد را مخاطب ساخته مى گويد: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللهِ»(4)؛ (اى مردم شما همگى نيازمند به خداييد). ولى جواب آن روشن است؛ زيرا آنچه مايه افتخار انسان است فقر الى الله است نه فقر در برابر انسان ها و به بيان ديگر: فخر و افتخار اين است كه انسان، خداوند را منبع تمام خيرات بداند و خود را در همه چيزها نيازمند او بشمارد و با امكاناتى كه خدا به او داده است از مواهب الهى بهره گيرد. اما اين احتمال نيز هست كه منظور از فقر همان زندگى ساده و زاهدانه است كه بعضى آن را فقر مى پندارند ولى انبياء و اولياء به چنين زندگى افتخار مى كردند همان گونه كه مولاى ما على(عليه السلام) به لباس و غذاى بسيار ساده افتخار مى كرد.

یکى دیگر از حقوق نیازمندان، حقّ معاش یا گذراندن زندگى به شکل آبرومندانه است. درباره این حقّ نیازمندان، امام علی (ع) این چنین اشاره میفرمایند:

«‏خداوند بر ثروتمندان واجب کرده است تا از اموال شان به اندازه کفایت فقیران هزینه کنند. اگر نیازمندان، گرسنه یا عریان باشند، به سبب منع ثروتمندان است و خداوند از آنها در روز قیامت حساب مى‏کشد و مجازات می‏کند.»
تعبیر «بقدر ما یکفى فقراءهم» در سخن امام، به حقّ معاش نیازمندان اشاره دارد و بیانگر این نکته است که هزینه معاش نیازمندان بایستی تأمین شود، چه از سوى دولت و چه ثروتمندان، و اگر این دسته به تأمین معاش آنان اقدام نکنند، مورد محاسبه و مجازات قرار می‏گیرند. «تکافل اجتماعی» وظیفه همگانی است، به ویژه ثروتمندان موظّف هستند تا «فقر» را از صحنه زندگى افراد نیازمند بزدایند. گرچه در هر زمان با توجّه به سطح زندگى افراد جامعه، سطح فقر تعیین مى‏شود، تأمین «حقّ حیات و معاش» در حدّاقل شرایط و امکانات بر عهده دولت و انسان‏هاى مرفّه است.
امام على‏(ع)در این باره می‏فرمایند: «هرکس که خداوند مالى را به او ببخشد، باید به خویشاوند خود بخشش کند، و سفره ‏هاى مهمانی بگستراند، و اسیر را آزاد کند، و از آن به نیازمندان و بدهکاران بپردازد، و برای به دست آوردن ثواب الهي در برابر پرداخت حقوق الهي شکیبایی ورزد» ، (نهج البلاغه، خ 142).

گزارش عملکرد:

از جمله واحدهای مهم کانون علم و دین که با هدف مبارزه با فقر و محرومیت و رشد طبقات محروم و افراد مستضعف از سال 1395 خدمت خود را آغاز نموده است مؤسسه خیریه کنز السالکین می‌باشد. این مؤسسه در جهت تکمیل حرکت تربیتی سالکین راه عرفان و تکامل نفس تأسیس شده و از حمایت مالی و خدمات خیرخواهانه آن عزیزان بهره‌مند می‌گردد.

		خدماتی که تاکنون توسط خیریه ارائه شده است، عبارتند از: حمایت مالی خانواده‌های مستمند و تهیه ارزاق آن‌ها به مبلغ 76۰ میلیون تومان اعطای امکانات تحصیلی به دانش آموزان تحت پوشش به ارزش 130 میلیون تومان قربانی و عقیقه به ارزش 160 میلیون تومان تخصیص بیش از 200 میلیون تومان کمک هزینه برای آزادی زندانی، ودیعه و اجاره مسکن و حوزه‌های درمانی و پزشکی اشتغال زایی (تهیه چرخ خیاطی، سبزی خردکن و...) برگزاری جشنواره‌های خیریه ارائه مشاوره رایگان در زمینه‌های خانواده، حقوقی و تربیتی اعزام معلم به مناطق محرم جهت آموزش دانش آموزان بازمانده از تحصیل در مناطق جنوب غرب تهران و جنوب کشور(استان هرمزگان،جنوب کرمان و ...) شماره کارت جهت واریز کمک‌های نقدی: 8467-9998-9918-6037