برچسب: دین

قسمت پنجم

 

و) در عظمت و بزرگی علم

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۳ ؛ ص۴۸۹

از سخنان آن حضرت علیه السّلام است خطاب به اهل بصره که بر سبیل حکایت از پیشامدهاى سخت خبر می دهد:

قسمتى از این سخنان است (درباره ایمان):

(۴) راه ایمان (گرویدن به خدا و رسول) روشن ترین راه است (به رسیدن سیادت و سعادت همیشگى) و تابان تر از چراغ (که رونده در آن هرگز گم نمی ‏شود) پس به سبب ایمان به کردارهاى شایسته راه برده می شود، و به سبب کردارهاى شایسته به ایمان راهنمائى می گردد (اعمال صالحه نتیجه و ثمره ایمان است و صدور آنها از بنده مؤمن دلیل بر وجود ایمان است در قلب او) (۵) و به سبب ایمان (که ثمره آن اعمال صالحه است) علم‏ و دانائى آباد می شود (صاحب آن به سود می ‏رسد، زیرا علم‏ بى ایمان و عمل به آدمى چیزى نمی ‏افزاید مگر دورى از رحمت خدا) و به سبب علم‏ از مرگ خوف و ترس پیش می ‏آید (زیرا علم‏ به مبدأ و معاد مستلزم یاد آورى از مرگ است، و یاد آورى از مرگ موجب ترس از آن، و ترس از آن سبب کردار و گفتار نیکو و آن باعث به دست آوردن سعادت همیشگى است به خلاف جاهل که از سختیهاى مرگ غافل است، لذا تمام کوشش او صرف دنیا گشته از نیکبختى همیشگى محروم می ماند) و بر اثر مرگ دنیا بپایان می ‏رسد و به وسیله دنیا (سعادت جاوید در) آخرت به دست می ‏آید …

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۱۵۵

از سخنان آن حضرت علیه السّلام است به کمیل ابن زیاد نخعى‏

۳- اى کمیل، علم‏ بهتر از مال است (زیرا) علم‏ تو را (از گرفتاری هاى دنیا و آخرت) نگاه ‏دارد، و تو مال را (از تباه شدن) نگاه می دارى، مال را بخشیدن کم می گرداند و علم‏ بر اثر بخشیدن (یاد دادن بدیگرى) افزونى می ‏یابد، و پرورده شده و بزرگى به دارائى با از بین رفتن آن از دست می ‏رود (و بزرگى به علم‏ از بین رفتنى نیست)

۴- اى کمیل ابن زیاد، آشنائى با علم‏ و تحصیل آن دین است که به سبب آن (در روز رستاخیز) جزاء و پاداش داده می شود، انسان در زندگى خود با علم‏ طاعت و پیروى (از خدا و رسول و ائمّه دین) و پس از مرگ پسندیده گویی ها (که مردم درباره ‏اش مى ‏گویند) به دست می آورد، و علم‏ فرمانروا است و مال فرمانبر و مغلوب است (مال در معرض انتقال و زوال می ‏باشد و علم‏ باقى و برقرار).

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۱۷۹

امام علیه السّلام (در ستایش دانش) فرموده است‏

۱- هر ظرفى تنگ می ‏گردد (پر می شود) بآنچه درون آن می ‏گذارند مگر ظرف علم‏ و دانش (سینه و دل) که (چون علم‏ در آن راه یافت) فراخ می گردد (و گنجایش دارد براى پذیرفتن علم‏ دیگر).

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۲۲۴

امام علیه السّلام (در اینکه علم‏ راه عذر را می ‏بندد) فرموده است‏

۱- علم و دانستن، راه بهانه بهانه جویان را (که مى‏ گویند: خدا کریم است و رحیم و نیازى برنج و بندگى ما ندارد) می ‏بندد (پس هر که با دین و کتاب و رسول آشنا شد عذر و بهانه ‏اش پذیرفته نیست).

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۲۲۵

امام علیه السّلام (در زیان نافرمانى) فرموده است‏

۱- هر گاه خداوند بنده‏ اى را (بر اثر گناه) پست گرداند علم‏ و دانش را بر او منع کند (او را توفیق ندهد تا از علم‏ دین و احکام الهى که موجب سعادت و نیکبختى است بهره‏ مند گردد، این فرمایش دلیل است بر اینکه نادانى بدترین بیچارگی ‏ها است)

 

ادامه دارد…