برچسب: رابطه علم و دین

یکی از مباحثی که در الهیات و فلسفه دین اهمیت فراوان دارد، چگونگی برخورد علم و دین است. از آنجا که این دو دانش با مسائل دینی سرو کار دارند به بحث علم و دین و مناسبات آن دو با یکدگیر می پردازند. علاوه بر این افراد متدین طالب معرفت نیز تمایل دارند تا از نحوه رابطه علم و دین اطلاع حاصل کنند. بنابراین پرداختن به این موضوع ضروری می نماید. در این مقاله موضوعاتی از قبیل تعریف علم و دین و رابطه این دو، تباین، تعاضد و سازگاری آنها مورد بررسی قرار گرفته است.

مدرنیته فرایند و پروسه تحول فکری، فلسفی، صنعتی، سیاسی و اجتماعی است که بعد از رنسانس در غرب رخ داد. این پدیده دارای مولفه های خاصی است. پرسش اصلی این است که چه نسبتی بین این پدیده خاص دنیای غرب و دین وجود دارد؟ آیا دین اسلام در تعارض با مدرنیته است یا با آن سازگار است؟ آیا چالش های بین دین و مدرنیته حل شدنی است؟ هدف این نوشتار بررسی فرایند مدرنیته و مولفه های آن و تعیین نسبت آن با دین است. در این مقاله نظریا ت مختلف درباره نسبت بین دین و مدرنیته بررسی خواهد شد.

در مواجهه با حث رابطه علم و دین، رویکردهای مختلفی میان فیلسوفان دین رایح است. در مجموع می توان چند دسته را مهمترین رویکرد دانست که از آن جمله رویکرد تعارض محور، رویکرد تمایز محور و رویکرد تکامل محور – که هر کدام شامل تعدادی از نظریات- می باشد. این مقاله درصدد است تا رویکرد تعارض محور را به دو گونه بیین و سپس نقد کند. در گونه اول، تلاش بر این است که نگاهی معرفت شناختی به مسئله تعارض افکنده شود و از این منظر ارزیابی گردد.در گونه دوم ابتدا مصادیق مختلف درباره نظریات تعارض محور ذکر می شود. از طرفی نظریاتی مانند نظریه ماتریالیسم و امپریالیسم علمی و از طرف دیگر نظریاتی مانند اصالت نص در کتاب مقدس، تحکم برخاسته از کلیسا و… نقل و سپس نقد و بررسی می شود.

تفکیک معانی علم و دین و تعیین نسبت دقیق این دو حوزه، شرط لازم برای تنقیح معنا و ماهیت علم دینی از دیدگاه استاد مصباح است. بیان جایگاهعلم در منظومه علم دینی و فهم صحیح از تثیرات دین و مبانی ارزش سناختی بر علم،  افق هایی نوین در زمینه ارائه نظریه های علمی و اعتبار سنجی آرای مذکور پیش روی محققان می گشاید. تدقین معنای علم و توجه به ساخت های مختلف علم، حیطه انتظارات و توانمندی های موجود در شکل گیری نظریه های علمی را سامان می دهد و به قضاوت صحیح از علم می انجامد.