معماری
خانه / دسته‌بندی نشده / علم در نهج البلاغه (بخش ششم)

علم در نهج البلاغه (بخش ششم)

علم در نهج البلاغه (بخش ششم)

ن) ویژگی های علم

در ویژگی های اهل علم

از خطبه ‏هاى آن حضرت علیه السّلام است که آنرا خطبه غرّاء (نورانى و برجسته) مى‏نامند، و آن از خطبه‏هاى شگفت آور است:
ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۱ ؛ ص۱۸۷
(۱۳) براى رهائى از گمراهى مهلت داده شده‏اند و (بوسیله پیغمبران) به راه راست هدایت گردیده‏اند و فرصت بآنها داده شده مانند فرصتى که مى‏دهند بکسیکه رضاء و خوشنودى ناراضى از خود را جلب نماید، و تاریکى‏هاى شبهات (نادانى و گمراهى بواسطه نعمت عقل و تبلیغ انبیاء) از آنان برداشته شده است، و (در دنیا) بحال خود وا گذاشته شده‏اند براى آماده شدن مانند آماده کردن و لاغر نمودن اسبهاى نیکو را براى پیشى گرفتن در میدان مسابقه و براى فکر و اندیشه در بدست آوردن حقّ و حقیقت و براى شتاب نکردن جوینده در فرا گرفتن نور علم‏ و دانش، در مدّت زندگانى تا رسیدن اجل که فرصتى در دست است. …

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۴ ؛ ص۶۸۸
امام علیه السّلام (در نکوهش علم‏ بى‏عمل) فرموده است‏
۱- بى‏قدرترین دانش دانشى است که بر زبان جا گرفته است (دانائى است که شخص بآن رفتار نکند) و برترین علم‏ علمى است که در همه اندام هویدا باشد (دانائى است که شخص بآن رفتار نماید، و چنین علمى در آخرت سود دارد).

امام علیه السّلام (در باره بستوه نیامدن از علم‏ و دانش) فرموده است‏
۱- چون خبرى شنیدید آنرا از روى تدبّر و اندیشه در آن دریابید نه از روى نقل لفظ آن، زیرا نقل کنندگان علم‏ بسیارند و اندیشه کنندگان در آن اندک.

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۱۵۵
از سخنان آن حضرت علیه السّلام است به کمیل ابن زیاد نخعى‏
۲- مردم سه دسته‏اند: عالم ربّانىّ (داناى خداشناسى که به مبدأ و معاد آشنا بوده بآن عمل نماید) و طالب علم‏ و آموزنده‏اى که (از جهل و نادانى) بر راه نجات و رهائى یافتن است، و مگسان کوچک و ناتوانند (نادان نفهم به انواع زشتیها آلوده) که هر آواز کننده‏اى (بهر راهى) را پیروند، و با هر بادى مى‏روند (درست را از نادرست تمییز نداده و بمذهب و طریقه‏اى پایدار نیستند و بهر راه که پیش مى‏آید مى‏روند) از نور دانش روشنى نطلبیده‏اند (در تاریکى نادانى مانده‏اند) و به پایه استوارى (عقائد حقّه که روى دو پایه عقل و علم‏ است) پناه نبرده‏اند (آنها را فرا نگرفته و پیرو گمراه کنندگانند).

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۲۳۸
امام علیه السّلام بکسى که از آن حضرت (از روى آزمایش) مشکلى پرسید (در باره روش پرسش از دانا) فرموده است‏
۱- بپرس براى فهمیدن و آموختن و مپرس بقصد در دشوارى انداختن، ۲- زیرا نادان فرا گیرنده علم‏ بعالم ماند (چون براى بدست آوردن علم‏ آماده گشته و در راه راست قدم نهاده) و دانائى که در بیراهه قدم نهد (طالب غلبه و برترى باشد) به نادان ماند (چون او مانند نادان مى‏طلبد چیزى را که شایسته نمى‏باشد).

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۲۵۶
امام علیه السّلام (در باره علم‏ با عمل) فرموده است‏
۱- علم بسته بعمل است پس هر که دانست عمل کرد (و گر نه در حقیقت ندانسته است) و علم عمل را نداء میکند (بسوى خود دعوت مى‏نماید) اگر (دعوت) آنرا پذیرفت از آن علم سود برده میشود و گر نه علم از عمل دور مى‏گردد (از آن علم سودى نمى‏رسد چنانکه از نادانى سود بدست نمى‏آید پس این علم با جهل در سود ندادن یکسان است).

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الإسلام) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۲۹۶
امام علیه السّلام (در باره خواهان علم‏ و دنیا) فرموده است‏
۱- دو خورنده هستند که سیر نمى‏شوند:
خواهان علم (که هر چه بر او کشف و هویدا شود باز مى‏خواهد مجهول دیگرى را معلوم نماید) و خواهان دنیا (که آنچه از کالاى دنیا بیاید باز مى‏خواهد کالاى دیگرى بدست آورد).

ادامه دارد…

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *