در عرفانهای موجود رسمی و عرفای رسمی اسلامی گاهی مواقع کلماتی به کار برده شده و بعضی تعبیراتی دارند که مُوهِن این هست که انسان در ذات خدا فانی میشود و خدا میشود. ظاهرش اینطوری است ولی درواقع وقتی مسئله باز شود و تشریح و تفسیر شود، مشخص میشود که آنها این حرف را نمیزنند، عرفای بزرگی مثل مرحوم امام، مثل دیگر عرفای بزرگ این را نمیگویند ولی طوری صحبت میکنند که وقتی میگویند فناء فِی الله منظور فناء در نور خدا است نه در ذات خدا یعنی انسان در تجلی خدا فانی میشود و البته آنجا مقاماتی هست و صحبتهایی هست. در مرتبه فنا در تجلی خدا نیز انسان بینهایت میشود ولی بینهایت نسبی نه بینهایت مطلق. خداوند بینهایت مطلق است، ذات خداوند بینهایت مطلق است، انسان بینهایت نسبی میشود یعنی در صفات و اسماء الهی تکامل پیدا میکند و حدّ او از بین میرود و در آنجا حدّی نخواهد داشت ولی در فعل، در نور خدا، در تجلی خدا نه در ذات خدا.
ادامه نوشته »